Το Στοίχημα

Πλάτωνας ................................................................Anton Pavlovich Chekhov .A

Απόλαυση η κάτασπρη Κυριακή! Απόλαυση κι ο μεσημεριανός ύπνος!! Κοιμήθηκα με μουσική απ’ το β’ πρόγραμμα του ραδιοφώνου της ΕΡΤ. Ξύπνησα ακούγοντας πάλι το ίδιο πρόγραμμα με αποσπάσματα από μια θεατρική διασκευή του διηγήματος του Άντον Τσέχωφ, Το Στοίχημα

που η ομάδα Πλάνη το έχει ήδη ανεβάσει στο θέατρο Σημείο από τον περασμένο Νοέμβρη και εξακολουθεί να το παίζει.
Μου έκαναν εντύπωση οι διάλογοι κι ενώ περίμενα εναγωνίως ν’ ακούσω το τέλος, μένω με την απορία …[αποσπάσματα γαρ].

«Έσκαψα» στο διαδίκτυο για το διήγημα, το βρήκα, το διάβασα.

«Ένας νεαρός δικηγόρος αποφασίζει να βάλει ένα στοίχημα με έναν τραπεζίτη και να μείνει απομονωμένος για 15 χρόνια προκειμένου να κερδίσει χρήματα…»

…και αναρωτήθηκα: χάνει κανείς την ελευθερία του για τόοοσα χρόνια, για λεφτά ? όσα κι αν είν' αυτά!

«…στη 'φυλακή' του ασχολήθηκε επίμονα με τη μελέτη γλωσσών, φιλοσοφίας, ιστορίας, ιατρικής, χημείας, φυσικής, ποίησης, λογοτεχνίας, μουσικής, θρησκείας, ..., και τι δε μελέτησε! Ρίχτηκε με τα μούτρα στη μελέτη όλων αυτών, τόσο, που ο ‘δεσμοφύλακάς’ του τραπεζίτης μόλις που πρόφταινε να του στέλνει βιβλία…»

...και σκέφτηκα: δεν χάνει την ελευθερία του, μάλλον τη βρίσκει μέσα απ’ τη γνώση και τη σοφία που του προσφέρουν τα βιβλία.

«Ο τραπεζίτης θυμόταν όλ’ αυτά τα χρόνια και σκεπτόταν: “… υποχρεώνομαι να του πληρώσω δυο εκατομμύρια. Αν το κάνω, θα χρεοκοπήσω οριστικά… Πριν από δεκαπέντε χρόνια δεν ήξερα μήτε κι ο ίδιος πόσα είχα, μα τώρα τα λεφτά που είχα ή τα χρέη μου ήτανε πιότερα; Καταραμένο στοίχημα! Γιατί άντεξε; Γιατί δε πέθανε αυτός ο άνθρωπος;»

…και ξανασκέφτηκα: όσο βρίσκει την ελευθερία του ο ένας, άλλο τόσο σφίγγει τα δεσμά του ο άλλος!!

«Αύριο στις δώδεκα το μεσημέρι, παίρνω την ελευθερία μου και το δικαίωμα να επικοινωνώ με τους ανθρώπους ξανά. Προτού όμως αφήσω τούτο το δωμάτιο και προτού δω τον ήλιο, θεωρώ αναγκαίο να σας πω λίγα λόγια… Σας δηλώνω πως περιφρονώ και την ελευθερία και τη ζωή και την υγεία κι όλα όσα ονομάζονται στα βιβλία σας αγαθά του κόσμου. Επί δεκαπέντε χρόνια σπούδασα προσεχτικά τη ζωή. Είναι αλήθεια πως δεν είδα γη κι ανθρώπους, αλλά διαβάζοντας τα βιβλία σας, γεύτηκα, τραγούδησα, κυνήγησα, αγάπησα... Μες από τα βιβλία σας σκαρφάλωνα, έβλεπα, άκουγα, ψηλάφιζα... Ριχνόμουν μες στην απύθμενη άβυσσο των βιβλίων σας, έκανα θαύματα, σκότωνα, έκαιγα, κήρυττα, κατακτούσα... Τα βιβλία σας μου δώσανε σοφία... Ξέρω πως είμαι πιο γνωστικός απ' όλους σας. Περιφρονώ τα βιβλία σας κι όλα τα καλά του κόσμου, περιφρονώ τη σύνεση και τη σοφία. Είν' όλα εφήμερα, ασήμαντα, πλασματικά κι απατηλά. Είναι αρρωστημένη φαντασία. Είστε σοφοί και περήφανοι, αλλά ο θάνατος θα σας εξαφανίσει από προσώπου γης… Έχετε χάσει τα λογικά σας και δε βαδίζετε στο σωστό δρόμο. Το ψέμα το δέχεστε σαν αλήθεια και την ασχήμια για ομορφιά... Εκπλήσσομαι λοιπόν, με σας που ανταλλάξατε τον ουρανό με τη γη. Δε θέλω να σας καταλάβω. Για να σας αποδείξω στη πράξη τη περιφρόνησή μου σε κάτι με τ' οποίο εσείς ζείτε, αρνούμαι να πάρω τα δυο εκατομμύρια που κάποτε ονειρευόμουνα σα να 'ταν ο παράδεισος και που τώρα καταφρονώ. Για ν' αφαιρέσω από τον εαυτό μου το δικαίωμα αυτό, θα φύγω από δω πέντε ώρες πριν από τον προσυμφωνημένο χρόνο και με τον τρόπον αυτό, θα καταπατήσω τη συμφωνία.»

…και μετά ...μπερδεύτηκα… ώσπου θυμήθηκα την Αλληγορία του Σπηλαίου από την Πολιτεία του Πλάτωνα.

O σκοτεινός χώρος της 'φυλακής' μας: η αισθητή μα ψεύτικη πραγματικότητα… Ο κόσμος έξω απ' αυτήν: το φως, ο πραγματικός κόσμος, η ουσία… Τα μάτια της ψυχής και του νου είναι αυτά που βλέπουν την αληθινή διάσταση των πραγμάτων. Αν κάποιος δεσμώτης καταφέρει να λύσει τις αλυσίδες της πλάνης του, θα συνειδητοποιήσει ότι τόσα χρόνια ζούσε με ψευδαισθήσεις. Πρόκειται για τον άνθρωπο που μέσα από την παιδεία και την επίπονη άσκηση του νου και της ψυχής, καταφέρνει να βγει από το ψεύτικο κόσμο της καθημερινότητας του, έξω από τη σπηλιά, απολαμβάνοντας το φως της γνώσης και ζώντας μακάρια στις πνευματικές του αναζητήσεις…

Η ελευθερία είναι προσωπική υπόθεση του καθενός, που έχει προσωπικές αναζητήσεις. Μια υπόθεση καθόλου εύκολη...

Καλό σκάψιμο…