...του ρολογιού η ώρα [2/2]

Γράφοντας το προηγούμενο επεισόδιο, θυμήθηκα αφενός το Ρολόι του Κυρρήστου στην Πλάκα,  [αφιέρωση εδώ], αφεδύο το Ρολόι της Πράγας σ' ένα ταξίδι το 2007. Κάτι η βρόχα που έπεφτε τότε straight through, κάτι ο συνωστισμένος όχλος, δεν το είχα προσέξει όσο έπρεπε. Άχρηστες πληροφορίες θα πείτε [άχρηστα και τα ρολόγια όμως], αλλά... ήρτεν η ώρα του! 

Το Ρολόι της Πράγας
στην πλατεία του Παλιού Δημαρχείου στο ιστορικό της κέντρο
 

Ηλικίας 6 αιώνων αφού η αρχική του κατασκευή έγινε το 1410, κι η ιστορία του μεγάλη. Το 1490 προστέθηκε η ημερολογιακή περιστρεφόμενη πλάκα, μεταξύ 1552-1560 ανακαινίσθηκε και τελειοποιήθηκε, το 1865 ένας άλλος ζωγραφιστός ημερολογιακός δίσκος αντικατέστησε τον περιστρεφόμενο κάτω από το πρώτο ρολόι, το 18ο αι. κόντεψε να χαθεί κάτω από σωρούς σκουπιδιών, ενώ στα τέλη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου βομβαρδίσ τηκε, ώσπου να ανακαινιστεί το 1948.  

  Το Ρολόι - Αστρολάβος 

προσφέρεται για πολλούς τρόπους ανάγνωσης του χρόνου

- Τρεις ομοαξονικοί δίσκοι -ένας εξωτερικός και δύο άλλα κυκλικά εξαρτήματα- κινούν ισάριθμους περιστρεφόμενους δείκτες που δείχνουν την κίνηση του Ήλιου, της Σελήνης και τη θέση του ζωδίων ως προς τον Ήλιο. Ο Τροπικός του Αιγόκερω και ο Τροπικός του Καρκίνου εμφανίζονται ως κύκλοι μέσα στο δίσκο, ενώ τα ζώδια στην περίμετρο του. Έτσι καθόριζαν τη θέση τους αστρολόγοι και ναυτικοί. 

- Μέσα στο δίσκο σημειώνονται το λυκαυγές AURORA, η ανατολή ORTUS, η δύση OCCASUS και το λυκόφως CREPUSCULUM. Στο δε κέντρο είναι ζωγραφισμένη η Γη με τις ηπείρους και τους ωκεανούς. Υπόψη ότι κατά την εποχή της κατασκευής του Ρολογιού η Γη εθεωρείτο ακόμα ακίνητη στο κέντρο του Σύμπαντος.

- Ο εξωτερικός δακτύλιος με τους χρυσούς αριθμούς δείχνει την παλιά Τσέχικη ώρα -ιταλική- σύμφωνα με την οποία η μέρα ξεκινά το λυκόφως. Ένα χρυσό χέρι δείχνει την ώρα της Κεντρικής Ευρώπης -παλιά γερμανική ώρα- που είναι και η σημερινή. Ο δείκτης με τη μορφή Σελήνης είναι αυτός με τον οποίο ρυθμίζεται ο αστρολάβος με βάση την τοπική ηλιακή ώρα. Μοναδικό, ίσως, χαρακτηριστικό του Ρολογιού της Πράγας είναι ότι δείχνει τη Βαβυλωνιακή ώρα που υπολογίζεται από το ξημέρωμα μέχρι τη δύση του ήλιου ενώ η διάρκεια των ωρών ποικίλλει ανάλογα με τις εποχές.

-Υποδεικνύονται επίσης οι θέσεις της εαρινής (21 Μαρτίου) και φθινοπωρινής (22-23 Σεπτεμβρίου) ισημερίας, καθώς και ο χρόνος του θερινού (21-22 Ιουνίου) και χειμερινού (21-22 Δεκεμβρίου) ηλιοστασίου.

Ο Ημερολογιακός Δίσκος 
Αντικατέστησε τον περιστρεφόμενο κάτω από τον Αστρολάβο

Δείχνει τη μέρα, τη θέση της στη βδομάδα, το μήνα και το έτος.
Στο δίσκο απεικονίζονται:
- Στον εξωτερικό δακτύλιο οι 365 ημέρες του έτους με τις αντίστοιχες γιορτές των αγίων.
- Στον αμέσως επόμενο οι 12 κυκλικές απεικονίσεις που συμβολίζουν τους μήνες.
- Στον επόμενο εσωτερικό δακτύλιο 12 μικρότερες κυκλικές παραστάσεις των ζωδιακών συμβόλων.
- Τέλος, στο μικρό κεντρικό δίσκο η παράσταση του Κάστρου της Πράγας, που αποτελεί και το οικόσημο της. 

Ο πετεινός, οι απόστολοι και οι άλλες μορφές...

Ένας χρυσός πετεινός - φαεινή ιδέα του γλύπτη-ξυλογλύπτη Vojtech Sucharda - στέκει σε μια εσοχή πάνω απ’ το ρολόι και λαλεί κάθε ώρα από τις 9 το πρωί ως τις 9 το βράδυ, συμβολίζοντας τη ζωή. Τότε ανοίγουν δύο μικρά παραθυρόφυλλα από κάτω, και οι 12 Απόστολοι παρελαύνουν κυκλικά κρατώντας χαρακτηριστικά αντικείμενα στο χέρι τους, ενώ το ρολόι στην κορυφή του οικοδομήματος σημαίνει την ώρα.  

Οne, two, three o'clock, four o'clock, rock... και θυμήθηκα τον Bill Haley, we're gonna rock around the clock tonight... 

Rock around the clock

Και τώρα δίνουμε βάση στις μορφές.

4 μορφές στέκονται διαμετρικά του ημερολογίου. Από δεξιά, η Επιστήμη με τη μορφή ενός λόγιου κρατά ανοικτό βιβλίο, και η Έρευνα ως αστρονόμος κρατά τηλεσκόπιο. Αριστερά, απεικονίζεται το Εμπόριο ενώ η Δικαιοσύνη με ασπίδα και σπαθί ως τιμωρός άγγελος

Άλλες 4 μορφές όρθιες διαμετρικά του ρολογιού. Από τα αριστερά, η Ματαιοδοξία θαυμάζει τον εαυτό της σ’ έναν καθρέπτη, και η Απληστίααπεικονίζεται συμβολικά με το μεσαιωνικό της πρότυπο, τον Εβραίο τοκογλύφο. Δεξιά, η Λαγνεία αντιπροσωπεύεται από τη μορφή του Τούρκου, που στρέφει το κεφάλι του προς διάφορες πλευρές, και ο Χρόνος ως Χάροντας-σκελετός.

Αυτή ακριβώς η μορφή του Χρόνου, καθώς σημαίνουν οι ώρες, τραβά το σκοινί με το δεξί του χέρι, ενώ αναποδογυρίζει την κλεψύδρα άμμου στο αριστερό -σημάδι πως ο χρόνος περνά· κι έτσι κινεί το ρολόι της ζωής... 

Το λέει κι ο Mickael Miro στο τραγούδι του, όπου μιλά για το ταξίδι του χρόνου απ' τα 18 ως τα 30 του. 

L'horloge tourne

Τη ζωή του αναπολεί και ο πολύς Ντέμης Ρούσος, τραγουδώντας τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, με τους Aphrodite's Child. My mind takes me back  to the years that have passed me by...

It's Five O'Clock
 

Για τέλος,  επιλέγω Oldplay's Clocks…  γιατί έτσι μ'αρέσει. CΚι αναρωτιέμαι, Confusion never stops, closing walls and ticking clocks, am Ι a part of the cure? or am I part of the disease? 

Oldplay's Clocks

  

Και για των πιο πάνω λόγων μου το αληθές: