Φικάρδου - Μαχαιράς

Το χωριό Φικάρδου

Κτισμένο σε τραχιά κι απότομη πλαγιά της οροσειράς Τρόοδος. 

Από παντού ξεπροβάλλουν ψηλές βουνοκορφές. 

Ιδιοκτησίας του Τμήματος Αρχαιοτήτων

τα σπίτια του έχουν συντηρηθεί και αναπαλαιωθεί. 

Το 1987 του απονεμήθηκε το βραβείο Europa Nostra

ενώ έχει δηλωθεί ως υποψήφιο Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Το Φικάρδου, καθώς και τα γύρω χωριά, ιδρύθηκε από κατοίκους 

οι οποίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις παράκτιες πόλεις 

λόγω λεηλασιών και να καταφύγουν στα βουνά για ασφάλεια. 

Η τοποθεσία ήταν γνωστή ως τα λημέρια των φυγάδων, "φυγά Άνδρον"

εξού και το… Φικάρδου. 

Ωστόσο, ερευνητές ταυτίζουν το όνομα του χωριού 

με το όνομα ενετού συμβολαιογράφου

του Θωμά Φικάρδος, μεσαιωνικής οικογένειας, στα τέλη του 15ου αιώνα

χωρίς όμως να καταγράφεται ότι η περιοχή 

υπήρξε φέουδο κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας ή Ενετοκρατίας.

Το χωριό χαρακτηρίζεται ως μνημείο 

αυθεντικής λαϊκής κυπριακής αρχιτεκτονικής του 19ου και 18ου αιώνα. 

Δρόμοι στενοί και λιθόστρωτοι, σπίτια κυρίως διώροφα

κτισμένα με τραχιές και ανισόμετρες πέτρες (σιερόπετρες) και πλιθάρι.

Εξώπορτες παραδοσιακές οδηγούν στην εσωτερική αυλή... 

Τα διώροφα περιλαμβάνουν την κατοικία στον όροφο

και αποθήκες, εργαστήρια και στάβλους στο ισόγειο. 

Οι ισόγειοι χώροι έχουν δώμα κατάλληλο για διάφορες χρήσεις 

(άπλωμα των σταφυλιών για σταφιδοποίηση ή αποξήρανση) 

και όπου δεν υπάρχει δώμα, οι στέγες είναι κεραμωτές. 

Στα ισόγεια αρκετών σπιτιών σώζονται πολλά πιθάρια 

καθώς κι εγκαταστάσεις για παραγωγή κρασιού. 

Κάποια σπίτια έχουν μετατραπεί σε μουσεία 

όπου παρουσιάζεται η αγροτική ζωή των παλιών κατοίκων.

Η μοναδική ταβέρνα του χωριού με τα... κολότζια μέσα κι έξω

Η απογραφή του 2011 έδειξε για το Φικάρδου 15 μόνο κατοίκους.

Η Μονή Μαχαιρά 

Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η αντρική Μονή του Μαχαιρά

καθώς και το Κρησφύγετο, Μουσείο και Μνημείο του Γρηγόρη Αυξεντίου

Από ύψωμα, η Ιερά Μονή της Παναγίας του Μαχαιρά 

η οποία στεγάζει την εικόνα της Παναγίας

Κατά την παράδοση, άγνωστος ερημίτης έφερε την εικόνα από τη Μικρά Ασία 

στα χρόνια της Εικονομαχίας (8ος - 9ος αι.) και κατέλυσε σε σπηλιά της περιοχής ως το θάνατό του. 

Αρχές του 12ου αι. ερημίτες ανακάλυψαν την σπηλιά 

και με ένα μαχαίρι έκοψαν τους θάμνους φτάνοντας στην εικόνα. 

Εξ ου και το όνομα Μαχαιριώτισα ή του Μαχαιρά. 

Αργότερα κτίστηκε η ομώνυμη μονή. 

Τον 16ο αι. και τέλη του 19ου η μονή κάηκε ολοσχερώς, όχι όμως η εικόνα. 

Ξαναχτίστηκε πάλι στις αρχές του 20ου αι.   

Η είσοδος...

Η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στους αγώνες του έθνους, 

τόσο το 1821 όσο και στον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59

Υπήρξε το καταφύγιο του ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου

- όπου βρήκε τραγικό μα και ηρωικό θάνατο από τους Άγγλους τον Μάρτη του 1957 -

μερικές εκατοντάδες μέτρα από τη μονή όπου υπάρχει το σπήλαιο-κρησφύγετό του. 

Λίγα μέτρα από το κρησφύγετο και σε περίοπτη θέση βρίσκεται

ένα ακόμη μνημείο προς τιμή του Σταυραετού του Μαχαιρά

Στον περίβολο της μονής λειτουργεί μικρό μουσείο αφιερωμένο στον Αυξεντίου

- ό,τι απέμεινε από το δερμάτινο στρατιωτικό του σακάκι - 

Ενώ στο προαύλιο μεγάλος ανδριάντας στήθηκε προς τιμήν του

Οκτώβρης 2022

Εικόνες από ένα σύντομο ταξίδι στην Κύπρο