27/11/09

Ο παππούς μου ο Ανατολίτης...

Για τη γιαγιά μου έγραψα κάποτε εδώ... Σήμερα σειρά έχει ο παππούς μου αγγειοπλάστης ο Ανατολίτης... καθότι αν δεν παινέψεις το σπίτι σου κλπ κλπ
Έφερα, λοιπόν, στο μυαλό μου ολίγα για την πορεία του παππού μου Γιάννη Ηλιάδη από τη Μικρασία.


Στη Λάπηθο τότε...
Ο Κώστας Χριστοδουλάκης ιδρύει το 1914 το πρώτο κεραμοποιείο – αγγειοπλαστείο. Στο εργαστήρι του δούλευαν περί τους 250 τεχνίτες και εργάτες υπό την καθοδήγηση δύο ειδικών Ελλήνων της Μικρασίας, τους Αλέκο Πιπερίδη και Γιάννη Ηλιάδη, καθώς και του, επίσης Μικρασιάτη, Αρμένιου Γιακούπ Ουτζιουριάν.

Όρθιος στο κέντρο της φωτογραφίας, ο Γιάννης Ηλιάδης, ενώ καθιστός ο ιδιοκτήτης του αγγειοπλαστείου, Χριστοδουλάκης [και πίσω του με το μουστάκι, ο αδελφός του Πέτρος]

Οι ανατολίτες αυτοί αγγειοπλάστες έφεραν την εξελιγμένη τεχνική τους στη φόρμα και στη διακόσμηση των αγγείων, καθώς και αλοιφές που χρησιμοποιούσαν στα Μικρασιάτικα εργαστήρια. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι στοιχεία της Μεσαιωνικής κεραμικής, τα οποία ίσως επιβίωσαν εντονότερα στην Μικρασία, μεταφέρθηκαν στην Κύπρο δια μέσου των αγγειοπλαστών αυτών. Με τη βοήθεια Λαπηθιωτών βοηθών κατασκεύαζαν θαυμάσια έργα αγγειοπλαστικής τέχνης, τα οποία διακοσμούσαν με χρώματα από δικές τους συνταγές που έφεραν μαζί τους. Η διακόσμηση και η φόρμα παρουσιάζουν πρωτοτυπία στην κυπριακή λαϊκή αγγειοπλαστική με εμφανή ομοιότητα προς τα φαγεντιανά της Μικρασίας [Τσιανάκ-Καλέ] και των ελληνικών νησιών.
Η προτίμηση του φωτογράφου είναι εμφανής...!


Ο Γιάννης Ηλιάδης ήρθε από το Κουγιού-Ματέμ της Μικρασίας το 1915. Εργάστηκε αρχικά μαζί με τον Αλέκο Πιπερίδη στο αγγειοπλαστείο του στη Λευκωσία και αργότερα στο αγγειοπλαστείο του Χριστοδουλάκη στη Λάπηθο. Γύρω στα 1930 δούλεψε στην Ελλάδα στον ‘Κεραμικό’ για να τελειοποιήσει την τέχνη του. Επέστρεψε στη Κύπρο το 1935 για να ιδρύσει το δικό του αγγειοπλαστείο στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας με την ονομασία ‘Λέων’, το οποίο αργότερα μεταστεγάζεται και μετονομάζεται σε ‘Κεραμεύς’.



Έχοντας το δικό του αγγειοπλαστείο, λάμβανε μέρος σε εκθέσεις στη Λευκωσία με επιτυχία· τόση ώστε, ο τότε Άγγλος αρμοστής να επισκεφθεί το αγγειοπλαστείο του στη Κερύνεια για να τον τιμήσει...
Το αγγειοπλαστείο αυτό λειτουργούσε με ιδιαίτερη άνθηση και μετά το θάνατό του το 1964, υπό την εποπτεία του γιου του, Κώστα Ηλιάδη, ως την εισβολή.


Μαθητές του Γιάννη Ηλιάδη, όπως ο Σάββας Καραολής, ο Νίκος Παντέχης κ.ά. ίδρυσαν δικά τους αγγειοπλαστεία. Σήμερα κάποιοι έχουν δικά τους εργαστήρια στη Λεμεσό και στην Πάφο.


Πατέρας και γιος πριν ανοίξουν το δικό τους αγγειοπλαστείο, δούλεψαν σε κυβερνητικές σχολές αγγειοπλαστικής για ένα διάστημα.


Ο Κώστας Ηλιάδης στην ελεύθερη Κύπρο μετά την εισβολή


Λίγο πριν το θάνατό του, το 2007, δώρησε μεγάλο μέρος των έργων του στο Δήμο Κερύνειας






Μια συλλογή εποχής του παππού μου που με κόπο κατάφερε να διασωθεί και να ταξιδέψει στην Αθήνα...


Ο άνθρωπος είν’ ο τόπος· κι ο τόπος έρημος, λένε…
Ο Γιάννης ο Ανατολίτης έφυγε απ’ τον τόπο του για μια καλύτερη τύχη. Ο ίδιος δεν βίωσε τη Μικρασιατική καταστροφή όπως η οικογένειά του· πολέμησε ωστόσο στις τάξεις του  ελληνικού στρατού κατά τον α' παγκόσμιο πόλεμο. Ταξίδεψε απ’ την ανατολή στην Κύπρο και  δούλεψε μεταδίδοντας την τέχνη του σ’ έναν νέο τόπο· αγάπησε τον τόπο κι έγινε ένα μ’ αυτόν· μα δεν ξέχασε τον άλλο. Του ‘δωσε όνομα και ύπαρξη· στο πρόσωπο της κόρης του, Ανατολής…



Πηγές:
Η κυρά-Ανατολή, κόρη του παππού μου και… μαμά μου!
Λάπηθος, Ιστορία και Παράδοσις, Φωκά Ν. Φωκαΐδη
Ιμερόεσσα Λάπηθος 3000 χρόνια, Δήμος Λαπήθου & Προσφυγικό Σωματείο Η Λάπηθος


Updated: εδώ


29 σχόλια:

stalamatia είπε...

Ζαμανφου μου είναι ΠΑΝΕΜΟΡΦΑ τρελάθηκα από την ομορφιά τους .έχω μια λόξα με τα παραδοσιακά.
Πήρες λίγο από το ταλέντο του;

Meropi είπε...

Επειδή βιάζομαι να πάω στη δουλειά τώρα, θα ξαναπεράσω να διαβάσω με πολλή προσοχή την όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση σου. συγχωριανή μου.

VAD είπε...

Μιλάμε για πρωτοκαλλιτέχνες,ε;Μπράβο και σ'αυτούς που συνεχίζουν την παράδοση....

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

Όπως οι περισσότεροι Έλληνες έχω και εγώ πρόγονους πρόσφυγες, για την ακρίβεια τον πατέρα της μητέρας μου οποίος πέθανε το 1942 άρα δεν πρόλαβα να τον γνωρίσω και την μητέρα του πατέρα μου η οποία πέθανε το 1980 αλλά μιας και ζούσε στην Θεσσαλονική και εγώ στην Αθήνα δεν την είχα δει πολλές φορές.

Η μόνη σχέση που έχω με τέχνες είναι το πρώτο μάθημα μπουζουκιού που έκανα την Τρίτη οπότε η Κυπριακή υφαντική τέχνη μου φαίνεται κάτι εντελώς εξωγήινο :P

Saq είπε...

Πραγματικά απίστευτη τέχνη η αγγειοπλαστική! Πέραν των όσων μπορεί να σου διδάξει κάποιος θέλει να διαθέτεις και πολύ φαντασία!

Τώρα, πάντως, καταλαβαίνω από πήρες την κλήση σου στη ζωγραφική! :)

b|a|s|n\i/a είπε...

τι απίστευτες αυτές οι αναδρομές. και μόλις γύρισα από το πατρικό που άνοιξα ένα φωτογραφικό άλμπυμ του αδελφού μου. και στάθηκα σε μία φωτογραφία της γιαγιάς και του παππού.
τι απίστευτες αυτές οι αναδρομές.
και μαγική η τέχνη της αγγειοπλαστικής όντως.
καλησπέρα σου. ένα πολύ καλό σουκού να έχεις.

Phivos Nicolaides είπε...

Oreos o pappous idika otan to vlepis apo Germania pou vriskome gia liges meres!!

phlou...flis είπε...

Λεβέντης ο παππούς σου. Πρόσφυγας στη μικρασιατική καταστροφή, ευτυχώς δεν ξανάζησε την προσφυγια το 1974.

ΥΓ. Ο φωτογράφος της 3ης φωτογραφία ...καταπληκτικός. Με ξεπέρασε στην τέχνη

Meropi είπε...

Λοιπόν γύρισα από τη δουλειά. Και διάβασα την ανάρτηση σου και πάλι, με προσοχή αυτή τη φορά. Μου άρεσαν πολύ τα έργα του παππού!! Ξέρεις Jaman Fou μου, εγώ είμαι από τον Καραβά που είναι δίπλα ακριβώς από τη Λάπηθο και ξέρω ότι εκεί είχε ωραία αγγειοπλαστεία. Ώστε είχε και ο παππούς σου βάλει το χεράκι του σ' αυτό!

ρίτσα είπε...

απίθανη ανάρτηση!
καλλιτέχνης ο παππούς σου
πανέμορφα τα κεραμικά

του παντέχη το αγγειοπλαστείο το ξέρω!

jf είπε...

stalamatia,
Αν πήρα απ' το ταλέντο του? ρίξε μια ματιά αριστερά στις ζωγραφιές και πες μου :)
Πάντως, αυτός μου πήρε ένα παιχνίδι-πιανάκι στα 4 μου χρόνια, κι ένα κανονικό στα 6 μου κι από τότε το ...βαράω χαχα


Meropi,
Κερύνεια-ΑηΓιώρκης-Καραβάς-Λάπηθος-Βασίλεια... ήταν συχνά η βόλτα μας με τ' αυτοκίνητο τα Σαββατοκυρίακα.Εξάλλου είχαμε συγγενείς στη Λάπηθο.
Είναι γεγονός πως αυτοί οι ανατολίτες αγγειοπλάστες έδωσαν ώθηση στο εργαστήρι του Χριστοδουλάκη, απ' όπου 'ξεπήδησαν' σιγά-σιγά και τα υπόλοιπα

VaD,
πράγματι πρωτοκαλλιτέχνες οι ανατολίτες... και ευτυχώς που υπάρχουν ακόμη συνεχιστές

jf είπε...

ΙωάννηςΚ,
Αν και ο παππούς μου ο ανατολίτης πέθανε όταν ήμουν πολύ μικρή, έχω όμως αναμνήσεις
...και πώς πήγε το μάθημα μπουζουκιού???

Newton,
Να! κι ένας που αναγνώρισε το ...ταλέντο μου στη ζωγραφική!! Με κάνεις περήφανη νιούτον :)
Όσο για την τέχνη της αγγειοπλαστικής, όπως κι όλες οι τέχνες, χωρίς φαντασία δεν εξελίσσεται


b|a|s|n\i/a ,
αυτές οι παλιές φωτογραφίες οι ασπρόμαυρες είναι... όνειρο!
Νάχεις ένα καλό Σ/Κ επίσης

jf είπε...

Phivos,
αυτό θα πει ευρωπαίος πολίτης και όχι μόνο!!
Αρχίζω να πιστεύω πως στην Κύπρο διατηρείς απλώς ένα εξοχικό


phlou-flis,
αυτό για την προσφυγιά πες το...
ΥΓ. ε, ναι! εσύ προσθέτεις κεφάλια, αυτός αφαιρεί χαχαχα


ρίτσα,
οι Παντέχηδες έχουν νομίζω 3 αγγειοπλαστεία στην επαρχία Λεμεσού. Και είναι συγγενείς μου... Άμα τους δεις, δώστους χαιρετίσματα :))

Mariela είπε...

Πω πω! πόσο όμορφα είναι....
πολύ μου άρεσε αυτή η ανάρτηση σου!
και με άγγιξε βασικά.
Το βρίσκω πολύ τρυφερό όλο αυτό!

Βέβαια, τώρα που είδα πως τοχεις στο DNA σου, τι πρέπει να κάνω η δόλια η δασκάλα για να ζωγραφίσεις ξανά????

habilis είπε...

Aχ αυτή η αύρα !
Της γιαγιάς ,του παπού.
Την έβγαλες πολύ όμορφα !!!

Κουνούπι είπε...

όμορφο :)

jf είπε...

Mariela,
δασκάλα μου! τόχω δεν τόχω στο DNA μου, θα με υποστείς κάποια στιγμή :))


habilis,
σ' ευχαριστώ πολύ habilis.


Κουνούπι,
νάσαι καλά!

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS είπε...

ΠΟΛΥ ΟΜΟΡΦΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΦΙΛΗ ΜΟΥ.ΠΑΝΕΜΟΡΦΑ ΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑΤΑ.ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΑ!!!!
ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΟ ΒΡΑΔΥ.

stalamatia είπε...

Ευαισθητούλα παίρνω πίσω την απορία μου, τόχεις ,τόχεις πάρει το ταλέντο απ'ότι είδα .Μπράβο σου!!

marianaonice είπε...

Πω πω! τι απίστευτη γλυκειά ανάρτηση!
Υπέροχα παραδοσιακά κεραμεικά.
Έχουν και στο δικό μου χωριό αυτή την παραδοσιακή αγγειοπλαστική, ή μάλλον την είχαν... τώρα έφυγαν οι παλιότεροι και τα παραγγέλνουν αλλού...

Φοβερά έργα του παππού σου!!
Νάσαι καλά που μας τα παρουσίασες!!

Καλό ξημέρωμα και καλή εβδομάδα!

Roadartist είπε...

ΚΑ-ΤΑ-ΠΛ-ΗΚ-ΤΙ-ΚΟ!!

Θα ξαναπεράσω να τα ξαναθαυμάσω όλα σου!! Καλημέρες :)))

antinetrino είπε...

Καλημέρα κι από μένα!
Άργησα το ξέρω.

Εξαιρετικός ο παππούς δε λέω, αλλά εγώ έχω φάει κόλλημα με την εγγονή η οποία είναι επίσης εξαιρετική και μιας που έχω καιρό να την επισκεφτώ της στέλνω και ένα φιλί.:)

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

Το μάθημα πήγε καλά. Σε ευχαριστώ για το ενδιαφέρον.

jf είπε...

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS,
ευχαριστώ skroutz. Νάσαι καλά


stalamatia,
έτσι, έτσι... να τα λέμε :))


marianaonice,
νάσαι καλά Μαριάνα! Αν και ήμουν 6 χρονών όταν πέθανε, εντούτοις κρατώ αρκετές αναμνήσεις
Καλό βράδυ

jf είπε...

Roadartist,
ΕΥ-ΧΑ-ΡΙ-ΣΤΩ τα μάλα!
Καλησπέρες


antinetrino,
έχεις πάρει αρκετές απουσίες... το ξέρεις...
Θα μεταφέρω στην εγγονή όσα έγραψες και είμαι σίγουρη πως κι εκείνη θα σου στείλει φιλί :))


ΙωάννηςΚ,
χαίρομαι και εύχομαι να συνεχίσεις. Έχω ένα... κόλλημα λόγω επαγγέλματος :))

antinetrino είπε...

Ηρθα να πω ένα γεια!
Πάω μια βόλτα, αλλά θα ξαναγυρίσω κάποια στιγμή μες το 2010.
Κράτα καλά, θα περνάω να σε διαβάζω όποτε μπορώ.
Γεια και χαρά.

navarino-s είπε...

Είδες που ουδέν κακόν αμιγές καλού; Έγινε το μπέρδεμα και βρέθηκα σε μια αριστουργηματική ανάρτηση μνήμης και ιστιορίας της τέχνης μας!
Να είσαι καλά θα τα λέμε!

jf είπε...

antinetrino,
αν είναι για βόλτα... να πας!
Και να περνάς καλά
Χαίρε και γεια


navarino-s,
Ε, τέτοια μπερδέματα καλοδεχούμενα!
Ευχαριστώ για το σχόλιο!
Εις το επανιδείν :)

Μικρά Ασία 2022 είπε...

Κατάλογος Μικρασιατικών Συλλόγων https://2022mikra-asia.blogspot.com
Είναι πλέον πολλοί οι μικρασιατικοί σύλλογοι που παίρνουν θέση στο ερώτημα 2022 Έτος Προσφυγικής Μνήμης ή Έτος Μικρασιατικού Ελληνισμού;
Οι (έως τώρα) Μικρασιατικοί Σύλλογοι ζητούν το 2022 να ανακηρυχθεί:
50 σύλλογοι ως -> Έτος Μικρασιατικού Ελληνισμού
3 σύλλογοι -> Έτος Μικρασιατικού και Ανατολικοθρακιωτικου Ελληνισμού
1 σύλλογος -> Μικρασιατών και Γενοκτονία τους
1 σύλλογος -> Ελληνισμού της Ανατολής
4 σύλλογοι -> Μικρασιατικής Μνήμης
1 σύλλογος -> Έτος Ξεριζωμού Μικρασιατών 1922-2022
1 σύλλογος -> Έτος Προσφυγικής Μνήμης
1 σύλλογος -> επετειακό για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή
Περισσότερα εδώ: Ένωση Βουρλιωτών Μικράς Ασίας https://www.facebook.com/groups/299688290162971

Και ακόμα είμαστε στην αρχή.
Δεκάδες είναι οι σύλλογοι που έχοντας λάβει γνώση των γεγονότων μας ενημέρωσαν ότι θα καταθέσουν την πρόταση τους μετά από συζήτηση με το Δ.Σ. του συλλόγου τους.

Η γεωγραφική κατανομή των συλλόγων από τους οποίους έχουμε μέχρι στιγμής τις προτάσεις τους:
4 σύλλογοι από νησιά του Αιγαίου πελάγους
8 σύλλογοι από Θράκη και Ανατολική Μακεδονία
17 σύλλογοι από Κεντρική Μακεδονία
3 σύλλογοι από Δυτική Μακεδονία
1 σύλλογος από Θεσσαλία
5 σύλλογοι από Στερεά Ελλάδα
15 σύλλογοι από Αθήνα, Πειραιά, υπόλοιπο Αττικής
6 σύλλογοι από Πελοπόννησο
3 σύλλογοι από Κρήτη

Στις επόμενες μέρες αναμένονται πολλοί περισσότεροι. Οι Μικρασιατικοί Σύλλογοι που βγήκαν μπροστάρηδες ενημερώνουν για αυτή την πρωτοβουλία και εμείς γινόμαστε αρωγοί στη προσπάθεια τους.
Οποιεσδήποτε παρατηρήσεις για διορθώσεις και επικαιροποίηση στοιχείων είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτες.
Κατάλογος Μικρασιατικών Συλλόγων https://2022mikra-asia.blogspot.com