Κι η Επ-Ανάσταση θέλει την Τέχνη της!

Το Σύμπλεγμα του Λαοκόωντος ή Ο Λαοκόων και οι γιοί του

Bρίσκεται στο Μουσείο του Βατικανού και αποδίδεται στους Ρόδιους γλύπτες Αγήσανδρο, Αθηνόδωρο και Πολύδωρο, του 1ου π.Χ. αιώνα [175/150]. Βρέθηκε το 1506 μ.Χ. στη Ρώμη και θαυμάστηκε όσο κανένα άλλο την εποχή της Αναγέννησης και επηρέασε βαθειά τον Μιχαήλ Άγγελο, που ήταν παρών στην ανακάλυψη του έργου.

Το θέμα του από την αρχαία ελληνική μυθολογία: ο Λαοκόων -Τρώας ιερέας του Θυμβραίου Απόλλωνα- εναντιώθηκε στην μεταφορά του Δούρειου Ίππου μέσα στην πόλη της Τροίας. Μα άλλαι αι βουλαί των θεών. Ο Ποσειδώνας, που υποστήριζε τους Έλληνες, έστειλε δύο θαλάσσια φίδια και έπνιξαν τον Λαοκόωντα και τους γιούς του, Αντιφάντη και Θυμβραίο.

Ο Βιργίλιος στην Αινειάδα του όπου περιγράφει τη φοβερή σκηνή, βάζει τον Λαοκόωντα να λέει: Equo ne credite, Teucri. Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes, δηλαδή μην εμπιστεύεστε το άλογο, Τρώες. Οτιδήποτε κι αν είναι, φοβάμαι τους Έλληνες ακόμα κι όταν φέρνουν δώρα. Εξ ου και η παροιμιώδης φράση: φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας, αφού ο Λαοκόων τόλμησε να αμφισβητήσει την αγνότητα του δώρου των Ελλήνων. Αναρωτιέμαι αν και η άλλη γνωστή φράση: τους έζωσαν τα φίδια, προήλθε απ’ την ίδια ιστορία…

Το σύμπλεγμα του Λαοκόωντα με τις εκφραστικότατες μορφές του, αλλά κι αυτό καθ’ αυτό το σύμπλεγμα, είναι χαρακτηριστικά της ελληνιστικής τέχνης που δείχνει προτίμηση στην απεικόνιση των πιο δραματικών στιγμιότυπων. Τα κλασικά ιδεώδη, όπως η αντίληψη για την ομορφιά, σιγά-σιγά αλλάζουν. Η κλασική τέχνη -συμβολική, βαθύτερη και πιο συγκινητική- άπτεται ανθρώπινων θεμάτων και καθολικά παραδεκτών αξιών. Η χρήση του σώματος και της κίνησης για να εκφράσουν τη λειτουργία της ψυχής χωρίς να παραμορφώνεται η αρμονία του προσώπου, δίνει πλέον τη θέση της στο πρόβλημα της απεικόνισης μιας δραματικής πάλης με όλες της τις εντάσεις. Τα ατομικά αισθήματα αποκτούν μεγαλύτερη σημασία. Μέλημα του δημιουργού, η εκφραστική απόδοση του θέματος, η ερμηνεία της τραγικής σκηνής με όλες τις συναισθηματικές και σωματικές καταστάσεις των ηρώων. Το δράμα του ήρωα, δεν τον ταλαιπωρεί και ούτε αναρωτιέται για το 'γιατί' του δράματος…

Οι δημιουργοί του Λαοκόωντα, γνώστες της κλασικής φόρμας και σίγουρα προικισμένοι με ταλέντο και φαντασία, μπορεί να προσαρμόστηκαν στο πνεύμα της εποχής τους και να ξέφυγαν από την κλασική παράδοση, κατάφεραν όμως να αναδείξουν αυτό το, γεμάτο από εσωτερικό παλμό και δραματικότητα, έξοχο έργο από κάθε άποψη συνθετική και εκφραστική· ένα έργο, απλά… αριστουργηματικό!

Αυτό που συμβαίνει με την γλυπτική είναι θεαματικό:

το πώς μια ιδέα, που ο καλλιτέχνης συλλαμβάνει κι εγκλωβίζει
μέσα σ' έναν άμορφο ψυχρό ακατέργαστο μαρμάρινο όγκο
βρίσκει διέξοδο στο φως
και με την αφαίρεση του περιττού
τη μετουσιώνει σε εικόνα... τόσο ζωντανή!
ΈκΣταση!
Αν μπορούσαμε ν’ αντιγράφαμε την Τέχνη στη Ζωή μας...!

Να κάναμε ανάΣταση του λιτού και του όμορφου

που εγκλωβίστηκε μες τον άχρηστο όγκο γύρω και μέσα μας…

να κάναμε αντίΣταση κατά της έκΠτωσης των αξιών...

να κάναμε επανάΣταση για μια νέα Στάση Ζωής…
Αμήν!

Πανηγυρικός λόγος
ή

Λόγος για τα πανηγύρια
...υπό της Jamanfou