Πίστευε ή Ερεύνα?

Κυριακή του Θωμά

Ο άπιστος Θωμάς, διά χειρός Caravaggio

[τοποθετείστε το ποντίκι πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση ]

- Ἐὰν μὴ ἴδω... οὐ μὴ πιστεύσω.

- ...Μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες.

Νέτα σκέτα και με ύφος προστακτικό, ούτε Πίστευε και μη Ερεύνα, ούτε Ερευνάτε τας Γραφάς! Ο ολιγόλεξες αυτές παροτρύνσεις ενυπάρχουν σε μεγαλύτερες φράσεις*, που ίσως να προσπαθούν να δείξουν πως, ναι μεν η ανθρώπινη γνώση απαιτεί βιωματική παρατήρηση και ανάλυση, όμως για το κατιτίς το ασύλληπτο και δυσκολονόητο μάλλον χρειάζεται και το κάτι άλλο.

Αν η γνώση περιορίζεται μόνο σ’ ό,τι βλέπω, ακούω, αγγίζω, μετρώ κι αναλύω... τότε πολύ λίγα ξέρω. Όμως παράλληλα σκέφτομαι, διαισθάνομαι, στοχάζομαι και θεωρώ...
Πολλές φορές υπάρχει  απάντηση στο τι, ποιος, πότε, πού, πώς… αλλά ουκ ολίγες φορές κάτι απ' όλ' αυτά δε μπορεί ν' απαντηθεί... Πώς θα εννοήσει ο εκ γενετής τυφλός το πώς είναι ένα συγκεκριμένο χρώμα χωρίς την εμπειρική βίωση... κι ο ακροατής ένα μοντέρνο μουσικό έργο... κι ο θεατής ένα μοντέρνο έργο  τέχνης, όσο μυημένοι και νάναι αν δεν υπάρχει και κάτι άλλο?


Το θέμα έχει σημασία γι αυτούς που έχουν μάτια να το δούνε κι αίσθηση για να το αισθανθούν. Οι περισσότεροι όμως άνθρωποι θέλουν να καταλάβουν τα έργα τέχνης με το δρόμο της λογικής και με το ύφος του ανακριτή. Αποφεύγουν το δρόμο της προσωπικής συγκίνησης, αποφεύγουν να παραδεχτούν τα προσωπικά τους αισθήματα και προσπαθούν να πλησιάσουν ανεξιχνίαστα μυστήρια με μιαν ανεπαρκή και κυριακάτικη λογική. Το θέμα σαν μια πηγή πλούσιων ψυχικών κραδασμών είναι πράμα βασικό. Κι αυτό το ξέρουν πιο καλά απ’ όλους οι αφηρημένοι ζωγράφοι. Τσαρούχης

Όλοι θέλουν να καταλάβουν την ζωγραφική. Γιατί δεν προσπαθούν να καταλάβουν το κελάηδημα των πουλιών; Τους αρέσει η νύκτα, ένα λουλούδι, τόσα πράγματα γύρω τους χωρίς να τα καταλαβαίνουν. Γιατί οπωσδήποτε πρέπει να καταλάβουν την ζωγραφική; Picasso

Η τέχνη είναι ο μεσίτης εκείνου το οποίο δεν μπορείς να εκφράζεις. Goethe

*

- Ἐρευνᾶτε τὰς γραφάς ὅτι ὑμεῖς δοκεῖτε ἐν αὐταῖς ζωὴν αἰώνιον ἔχειν• καὶ ἐκεῖναί εἰσιν αἱ μαρτυροῦσαι περὶ ἐμοῦ• καὶ οὐ θέλετε ἐλθεῖν πρός με ἵνα ζωὴν ἔχητε. [= Ερευνάτε τις γραφές, επειδή θεωρείτε ότι έτσι θα βρείτε την αιώνιον ζωή, και (πράγματι), αυτές είναι που μαρτυρούν για Εμένα. Αλλά δεν θέλετε να έρθετε προς Εμένα, για να έχετε ζωή.]

- ...Πίστευε, μή ερευνών...ο Θεός ο Πατήρ έπεμψε τόν μονογενή Υιόν...εσαρκώθη εν μήτρα τής αγίας Παρθένου, καί ετέχθη εξ αυτής εκ Πνεύματος Αγίου, έχε πληροφορίαν εις τήν καρδίαν σου...θεωρών ειλικρινώς εν οφθαλμοίς πίστεως αυτά τά πεπραγμένα καί ίδε τόν Κύριον εν οφθαλμοίς καρδίας...

- ...Ή τις επόψεται τα απόρρητα; Απρόσιτος μεν γαρ αυτών η θέα, δυσερμήνευτος δε παντελώς των νοηθέντων λόγος. Πλην αλλ' επειδή παρά τω δικαίω κριτή και υπέρ μόνου του προέλεσθαι τα δέοντα, ουκ ευκαταφρόνητοι εισίν αφωρισμένοι μισθοί, μη αποκνήσομεν προς έρευναν. [ = είναι 'απόρρητα' τα μυστήρια του Θεού, 'απρόσιτος η θέα αυτών' και 'δυσερμήνευτος ο λόγος των νοηθέντων', αλλά δεν πρέπει κανείς να διστάζει για την έρευνα• υπάρχει μισθός και αμοιβή από τον ίδιο τον Θεό]

ΥΓ
Θωμά είσαι σπίτι? Γιατί εγώ γι αλλού ξεκίνησα κι αλλού ο νους με πάει... Τι θέλει να πει ο ποιητής?... μακάρι να'ξερε!