15/4/12

Sarabande... the folly

Georg Friedrich Händel [1685-1759 σαν χτες πέθανε]: Μπαρόκ-ος Γερμανός συνθέτης που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αγγλία. Έγραψε όπερες και ορατόρια και κονσέρτα και άλλα πολλά. 'Εκτισε' και πολλές… σουίτες, μεταξύ των οποίων και την HWV 437 σε ρε ελάσσονα για τσέμπαλο. 

Και ήταν η suite κομμάτια σε σειρά συνήθως χορευτικού χαρακτήρα, που κατά την εποχή Μπαρόκ ήταν μία από τις σημαντικότερες φόρμες ενόργανης μουσικής. Το τυπικό της ήταν κάπως αυστηρό: allemande, courante, sarabande και gigue, όπου συχνά παρεμβάλλονταν κι άλλοι χοροί: minuet, gavotte, passepied, bourree, musette, rigaudon... Αργότερα εκτοπίστηκε από τη σονάτα και τη συμφωνία και ο τίτλος της δόθηκε σε επιλογές μερών από όπερες, μπαλέτα κά. 

Και ήταν η sarabande τραγουδιστός χορός του 16ουαι. από Λατινική Αμερική προερχόμενος, τρίσημος με τονισμό στον 2ο χρόνο δίνοντας την αίσθηση της ώθησης προς τα μπρός. Υιοθετήθηκε από την Ισπανία όπου έγινε δημοφιλής. Μα κάποια στιγμή απαγορεύτηκε καθότι θεωρήθηκε άσεμνη και αισχρή λόγω της ενεργητικότητας και αγριότητά της εξαιτίας και του γρήγορου ρυθμού της. Αλλά τι τα θες... η μουσική είναι για να [σε] ταξιδεύει· κι έτσι όχι μόνο επέζησε αλλά έφτασε στην Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία του 17ου αι. όπου και έγινε εξαιρετικά δημοφιλής επί Μπαρόκ. Μόνο που αντί του ζωηρού αυθεντικού ισπανικού χορού, προτιμήθηκε μια μεγαλοπρεπής παραλλαγή σε αργό τέμπο. Τέλη 19ου αι. με την αναβίωση της προκλασικής μουσικής, επανέρχεται η σαραμπάντα σε έργα των Debussy, Sati, Von Williams, Britten κά. 

Πρώτα η Suite No.4 in D minor, HWV 437 του Handel για τσέμπαλο με τους 4 χορούς της


Επικεντρωνόμαστε στην Sarabande, που περιλαμβάνει θέμα και δύο παραλλαγές 

Είναι αυτή απ' το soundtrack της ταινίας Barry Lyndon του Stanley Kubrick, με ορχήστρα

Κι αφού εμπεδώσαμε τη μελωδία της σαραμπάντας, την ακούμε παραλλαγμένη για πιάνο από τον Liszt, που την έγραψε για να παιχτεί από μαθητή του σε φεστιβάλ 'Handel' στην Αγγλία. Είναι ένα σετ παραλλαγών από την 1η όπερα του Handel, Almira. Παραθέτω video & παρτιτούρα (για να μη μου κοιμηθείτε :)
Άπειρες οι διασκευές της σαραμπάντας... μέχρι και στίχοι γράφτηκαν για πάρτη της. Όπως λ.χ. από τον Νίκο Γκάτσο  υπό τον τίτλο Gloria Aeterna [Αιώνια Δόξα] που τραγούδησε η Μούσχουρη [και την οποία αρνούμαι ν' ακούσω...]



Για τέλος, δοκίμασα να το παίξω βοηθός dj και να... μιξάρω την sarabande με ήχους techno heavy rock :) 



Και για ακόμα πιο τέλος, υπάρχει το: La Folia του Corelli, για βιολί op.5 σε ρε ελάσσονα

Διαπιστώνουμε πως το θέμα της μοιάζει με την sarabande... Ας πούμε πως η Folia [τρελός και άγριος πορτογαλικός  τραγουδιστός χορός] ήταν ο πρόγονος της sarabande. Η ιστορία της όμως μεγάλη [τόση που χωράει σε άλλη ανάρτηση]. Με λίγα λόγια: τελετουργικός χορός του 15ου αι. που σχετιζόταν με τη γονιμότητα και κατά τον οποίο οι χορευτές φορούσαν γυναικεία ρούχα πάνω στους ώμους τους. Απ' τον γρήγορο και άγριο ρυθμό του οι χορευτές... παραφρονούσαν [εξού και το όνομα folly]. Από τα διάφορα μουσικά θέματα του χορού και με τα χρόνια προέκυψε μια βασική μελωδία με μια σταθερή ακολουθία συγχορδιών [basso ostinato = επίμονο βάσιμο] η οποία και αποτέλεσε αντικείμενο πάμπολλων παραλλαγών από πολλούς: Vivaldi, Lully, Frescobaldi, Cherubini, Bach, Nilsen, Rachmaninoff... Σαν πιο γνωστή όμως μελοποίηση της folia θεωρείται η του Κορέλλι στην  πιο πάνω 12η σονάτα του για βιολί και τσέμπαλο, όπου παρουσιάζεται το θέμα με 23 μικρές παραλλαγές. 


Αυτά... και εις άλλα με υγεία! 


Σας εύχομαι Καλή Επ-ΑνάΣταση!

3 σχόλια:

Roadartist είπε...

Λες κάποια στιγμή να επ-αναστατήσουμε;; Τουλάχιστον ας προσπαθήσουμε στις ζωές μας.
Χρόνια πολλά και καλά αγαπητή φίλη jf μας, να είσαι καλά!! :)

habilis είπε...

Ενδιαφέρον !!!

ΦΥΡΔΗΝ-ΜΙΓΔΗΝ είπε...

Με την techno διασκευή θα ξετρελαθεί ο "μικρός"μου


ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΠ-ΑΝΕΣΤΗ!!!

Η πατρίς να δούμε πότε...

Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές