21/9/13

Η Scaramouche του Milhaud

Αχ! αυτές οι καλτσούλες...!

Πολυταξιδεμένος ο Γάλλος συνθέτης Darius Milhaud (1892-1974). Ως εκ τούτου εκτίθετο συχνά στα διάφορα τοπικά μουσικά ιδιώματα τα οποία και έπλεκε στις συνθέσεις του. Επιρροή, όμως, είχε κι απ’ την συνεργασία του με την ομάδα των Γάλλων συνθετών, γνωστή ως 'Les Six' [Louis Durey, Arthur Honegger, Germaine Tailleferre, Georges Auric, Francis Poulenc και Milhaud], οι οποίοι στράφηκαν σε εξωτικούς -ξένους προς τα ευρωπαϊκά ακούσματα- ήχους.

Η ~10λεπτη σουίτα Scaramouche op.165b δεν αποτελεί εξαίρεση. Γραμμένη για δύο πιάνα, αποτελείται από κομμάτια που ο συνθέτης είχε γράψει για διαφορετικούς σκοπούς:
Το Μάιο του 1937 έντυσε με τη μουσική του την διασκευή για παιδιά που έκανε ο Charles Vildrac στο έργο του Μολιέρου, Le medécin Volant [Ο ιπτάμενος γιατρός]. Σχεδόν παράλληλα, πιεζόταν να παράγει έναν αριθμό μουσικών έργων για την Διεθνή Έκθεση του Παρισιού που θα γινόταν τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς. Μεταξύ αυτών ήταν και μία παραγγελία για πιάνο-ντουέτο για για να εκτελεστούν από δύο μαθητές της Marguerite Long: τους Marcelle Meyer και Ida Jankelevitch. 'Ανακύκλωσε', λοιπόν, δύο μουσικές από τον Ιπτάμενο Γιατρό και σχημάτισε τα δύο γρήγορα μέρη της εν λόγω σουίτας. 
Για το 2ο αργό μέρος, χρησιμοποίησε το θέμα της εισαγωγής που έγραψε για το έργο Bolivar του Γάλλου ποιητή Jules Superville, το 1936 [καμία σχέση με την ομώνυμη όπερα του Milhaud]. Η τελική μορφή, λοιπόν, του έργου είναι η εξής: Vif, Modéré & Brazileira (Mouvement de Samba).     

Το 1ο μέρος, Vif, λαμπερό και παιχνιδιάρικο, περιλαμβάνει χαρακτηριστικά πολυτονικότητας.
Το 2ο Modéré, είναι κάπως μελαγχολικό και θυμίζει λαϊκή μουσική. 
Το 3ο μέρος, Brazileira, σε στυλ samba [υπήρξε, άλλωστε, Μορφωτικός Ακόλουθος της Γαλλικής Πρεσβείας στην Βραζιλία], είναι ίσως αυτό που κάνει το έργο ιδιαίτερα δημοφιλές, μιας και είναι τόσο κοντά στο βραζιλιάνικο μουσικό ιδίωμα, που θα μπορούσε εύκολα να εκληφθεί ως 'πραγματική' σάμπα.

Ο τίτλος του έργου προέκυψε μάλλον από το όνομα του θεάτρου Scaramouche στα Ηλύσια Πεδία στο Παρίσι, όπου και παρουσιάστηκε ο Ιπτάμενος γιατρός, και το οποίο θέατρο υποστήριζε παραγωγές για παιδιά. Ίσως πάλι, να προέκυψε από τη  γαλλική μετάφραση του Scaramouche που σημαίνει τον κατεργάρη και καυχησιάρη κλόουν της ιταλικής Commedia dell'arte, πράγμα που εξηγεί και το παιχνιδιάρικο χαρακτήρα της 1ης κίνησης... Μα who cares!

Προς απογοήτευση του Milhaud, που πίστευε πως δεν άξιζε δα και τόσης δημοσιότητας το έργο, προσέλκυσε αμέσως την προσοχή του κόσμου και των εκδοτών. Και αποδείχθηκε τόσο δημοφιλές, ώστε ο Milhaud πείστηκε να ξανα-ασχοληθεί μαζί του. Σε λιγότερο από δύο χρόνια, το 1939, το μετέγραψε για σαξόφωνο και ορχήστρα op.165c, που έκανε πρεμιέρα τον Ιούνιο του 1940 από το Radio Ορχήστρα του Παρισιού, με σολίστα τον Α. Muhle στο σαξόφωνο. Η τελευταία μεταγραφή του έργου από τον ίδιο τον συνθέτη ολοκληρώθηκε το 1941, για κλαρινέτο και ορχήστρα, op.165d, με τον Benny Goodman. Έκτοτε, ακολούθησαν πάμπολλες μεταγραφές από άλλους συνθέτες και για διαφορετικούς συνδυασμούς οργάνων.




Scaramouche op.165b για 2 πιάνα

Scaramouche op.165c για σαξόφωνο & ορχήστρα






1 σχόλιο:

roadartist είπε...

"Προς απογοήτευση του Milhaud, που πίστευε πως δεν άξιζε δα και τόσης δημοσιότητας το έργο, προσέλκυσε αμέσως την προσοχή του κόσμου και των εκδοτών. Και αποδείχθηκε τόσο δημοφιλές, ώστε ο Milhaud πείστηκε να ξανα-ασχοληθεί μαζί του."

Tι απογοήτευση και αυτή! :))
Υπέροχες μελωδίες!