26/12/14

Τάδε ἔφησαν... Νίτσε & Στράους

Μόλις που πρόλαβα το κλείσιμο του 2014: έτος του Γερμανού φιλόσοφου, ποιητή, μουσικού και φιλόλογου Friedrich Nietzsche για τα 170 χρόνια από τη γέννησή του (1844-1900) αλλά και του επίσης Γερμανού, συνθέτη και μαέστρου, Richard Strauss για τα 150 χρόνια από τη δική του γέννηση (1864-1949). 
Κοινό τους σημείο το Τάδε έφη Ζαρατούστρα (Also Sprach Zarathustra)… φιλοσοφικό δοκίμιο του πρώτου, συμφωνικό ποίημα (εμπνευσμένο απ’ το δοκίμιο) του δεύτερου. 

I
Τάδε έφη F.Nietzsche... εδώ εδώ
 Τα 4 μέρη του βιβλίου (του οποίου η τελική μορφή εκδόθηκε το 1892) περιέχουν 82 σύντομους στοχασμούς για τον άνθρωπο, που τελειώνουν πάντα με την πρόταση Τάδε Έφη Ζαρατούστρα (ή Ζωροάστρης, ο αρχαίος Πέρσης προφήτης, ποιητής και απόκρυφος φιλόσοφος). Ο Νίτσε, χρησιμοποίησε τον Ζαρατούστρα για να εκπροσωπήσει τον ίδιο, δίνοντας και το έναυσμα στους συνθέτες για νέες ιδέες, καθότι, όπως είπε κι ο ίδιος, η Ζωή χωρίς Μουσική θα ήταν ένα λάθος... Ωστόσο, είχε προβλέψει ότι τα έργα του θα παρερμηνευτούν, γι αυτό άλλωστε και ο υπότιτλος στο έργο του: Ένα βιβλίο για όλους και για κανέναν...   


IIα
Και είναι το συμφωνικό ποίημα μουσική σύνθεση εμπνευσμένη από κάποιο είδος λογοτεχνικής ή εικαστικής τέχνης, αποδίδοντας με μουσικά μέσα εξωμουσικό περιεχόμενο. 
Με το συγκεκριμένο έργο ο Στράους επιθυμούσε (κατά τα γραφόμενά του) να αναπτύξει μουσικά την ιδέα της εξέλιξης της ανθρώπινης φυλής από την προέλευσή της μέχρι την ιδέα του Νίτσε για τον Υπεράνθρωπο, μέσω της εξέλιξης της θρησκείας και της επιστήμης. 
Το έργο του Στράους πρωτο-παρουσιάστηκε το 1897 και διαιρείται σε 9 μέρη με ονομασίες που έδωσε ο ίδιος από κεφάλαια του βιβλίου του Νίτσε: 
1.Einleitung, oder Sonnenaufjang (Introduction, or Sunrise) 2.Von den Hinterweltlern (Of Those in Backwaters) 3.Von der großen Sehnsucht (Of the Great Longing) 4.Von den Freuden und Leidenschaften (Of Joys and Passions) 5.Das Grablied (The Song of the Grave) 6.Von der Wissenschaft (Of Science and Learning) 7.Der Genesende (The Convalescent) 8.Das Tanzlied (The Dance Song) 9.Nachtwandlerlied (Song of the Night Wanderer)

 Also Sprach Zarathustra... τάδε έφη Richard Strauss

Την ίδια εποχή που ο Strauss συνέθετε το συμφωνικό του ποίημα, ο φίλος του, Gustav Mahler, χρησιμοποιούσε κείμενα από τον Ζαρατούστρα στην Τρίτη Συμφωνία και το 1899 ο Frederick Delius χρησιμοποίησε το ίδιο μέρος, καθώς και άλλα, για το χορωδιακό του έργο, A Mass Of Life


IIβ
Η εντυπωσιακή Εισαγωγή-Χάραμα από το μουσικό έργο του Στράους (βασισμένη στον Πρόλογο του Ζαρατούστρα) διάρκειας 90 περίπου sec... 

...είναι αυτή που το έκανε ίσως το δημοφιλέστερο έργο του Strauss μετά και την χρησιμοποίησή της στο soundrack της προφητικής ταινίας επιστημονικής φαντασίας του σκηνοθέτη Stanley Kubrick, 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος (1968).   

2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος... τάδε έφη S.Kubrick





Τάδε ἔφησαν κάποιοι σπουδαίοι πριν κάμποσες δεκαετίες...
Μα οσονούπω μπαίνει το 2015 
και η JF φησί και εύχεται μια καλύτερη χρονιά να ανατείλει
Αμήν!





2 σχόλια:

MYSTELIOS είπε...

Χρόνια πολλά Ιωάννα μου και ευτυχισμένος ο καινούργος χρόνος 2015 !!!

habilis είπε...

Εξαιρετικά πάντρεψες τη τέχνη με το Νίτσε !!!