Tango... για ένα κεφάλι!

"Υπάρχει ένα τραγούδι που λέγεται Por Una Cabeza, σίγουρα θα το’χεις ακούσει σε κάποια ταινία.* Όταν πρέπει να φανεί πως ο πρωταγωνιστής φλέγεται από πάθος κι έρωτα, βάζουν αυτό να παίζει και του ρίχνουν στην αγκαλιά την πρωταγωνίστρια ή μιαν όμορφη κομπάρσα και ορίστε: χορεύουν τάνγκο και το πάθος και ο έρωτας πλημμυρίζουν το σινεμά… Είναι ένα τραγούδι που το έγραψε ένας Αργεντίνος, ο Carlos Gardel, πιθανόν να μην τον έχεις ακούσει ως τραγούδι αλλά ως ορχηστρικό κομμάτι με κάτι βιολιά σπαραχτικά, που στάζουν λαγνεία και πόθο και προδομένη αγάπη και πίκρα. Αλλά τραγούδι είναι, κανονικό, με στίχους. Το τίτλος του στα ελληνικά σημαίνει Για ένα κεφάλι. Ο Carlos Gardel ήταν ένας φοβερός τύπος, που έζησε μια ζωή γεμάτη επιτυχίες και πολλή λατρεία. Όταν ήταν 25 χρονών, και πριν γίνει διάσημος, έμπλεξε σε καβγά σ’ ένα μπαρ, κατά τη διάρκεια του οποίου τον πυροβόλησε ο πατέρα του Τσε Γκεβάρα, αλλά επέζησε κι έζησε για άλλα 20 χρόνια. Σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1935, στο Μεντεγίν της Κολομβίας. Στον τάφο του, στο Μπουένος Άιρες, υπάρχει ένα άγαλμά του σε φυσικό μέγεθος. Στα πόδια του αγάλματος υπάρχουν πάντα λουλούδια και από τα δάχτυλα του αριστερού του χεριού, που το’ χει διπλωμένο χαλαρά μπροστά από την κοιλιά του, συνήθως κρέμεται ένα αναμμένο τσιγάρο, που έχει σφηνώσει εκεί κάποιος θαυμαστής. Το τραγούδι μιλάει για έναν τζογαδόρο. Το "για ένα κεφάλι" του τίτλου αναφέρεται σ’ ένα κεφάλι αλόγου. Ο πρωταγωνιστής του τραγουδιού έχει στοιχηματίσει στις ιπποδρομίες και τραγουδά τον πόνο και την οδύνη του επειδή το άλογό του έχασε πάνω στο νήμα, στο φινάλε, "για ένα κεφάλι". 75 χρόνια τώρα, εκατομμύρια ζευγάρια έχουν χορέψει με μάτια μισόκλειστα το βουβό πόνο του άτυχου τζογαδόρου χωρίς να το ξέρουν..." 

Τάδε έφη Θοδωρής Γεωργακόπουλος στο μυθιστόρημά του "Φεβρουάριος"

* Μια σειρά από ταινίες όπου παρουσιάζεται το τραγούδι αυτό είναι: Λίστα του Σίντλαιρ, Φρίντα, Αληθινά Ψέματα, Άρωμα Γυναίκας, Delicatessen, Ο Αη Βασίλης είναι Λέρα και Όλοι οι Άνθρωποι του Βασιλιά. 

Το τραγούδι, ωστόσο, πρωτακούστηκε στην ταινία Tango Βar το 1935.

Εδώ, στο Άρωμα Γυναίκας

Ιδού και οι στίχοι

 Por una cabeza de un noble potrillo 

χάνοντας για ένα κεφάλι κάποιου καθαρόαιμου
que justo en la raya afloja al llegar 

που κρατήθηκε στην τελική ευθεία
y que al regresar parece decir 

και επιστρέφοντας σαν να μου έλεγε
no olvides, hermano 

μην ξεχνάς, αδελφέ
vos sabes, no hay que jugar… 

ξέρεις, δεν έπρεπε να τζογάρεις…
Por una cabeza, metejon de un dia 

για ένα κεφάλι χάνεις και στον έρωτα
de aquella coqueta y risueña mujer 

για αυτή τη φιλάρεσκη και πρόσχαρη γυναίκα
que al jurar sonriendo 

που σου ορκίζεται με το χαμόγελο
el amor que esta mintiendo

για ένα ψεύτικο έρωτα
quema en una hoguera todo mi querer

καίει στην πυρά τον έρωτά μου.
Por una cabeza 

χάνοντας για ένα κεφάλι
todas las locuras

αυτή ήταν όλη η τρέλα μου
su boca que besa 

το στόμα της στο φιλί
borra la tristeza 

σκούπιζε τη θλίψη μου
calma la amargura 

μαλάκωνε την πίκρα
Por una cabeza 

χάνοντας για ένα κεφάλι
si ella me olvida 

αν με ξεχάσει
que importa perderme 

δεν έχω λόγο να ζω
mil veces la vida 

χίλιες φορές τη ζωή μου
para que vivir… 

γιατί να ζω…
Cuantos desengaños, por una cabeza, 

τόσες ψευδαισθήσεις, χάνοντας για ένα κεφάλι
yo jure mil veces no vuelvo a insistir 

Ορκίστηκα χιλιάδες φορές να μην ξαναεπιμείνω
pero si un mirar me hiere al pasar,

αλλά μόλις η ματιά της μ’ αγγίξει
su boca de fuego, otra vez, quiero besar 

τα χείλη της από φωτιά θέλω να φιλήσω άλλη μια φορά
Basta de carreras, se acabo la timba, 

αρκετά με τις κούρσες, φτάνει με τον τζόγο
final reñido yo no vuelvo a ver 

δε ξαναβλέπω φωτο-φίνις
pero si algun pingo llega a ser fija el domingo 

μα και αν ένα αλογάκι μοιάσει με σίγουρο την Κυριακή
yo me juego entero, que le voy a hacer 

θα παίξω τα ρέστα μου. Δε γίνεται να κάνω αλλιώς

Ο τραγουδιστής και ηθοποιός Carlo Gardel συνέθεσε το τραγούδι σε στίχους του Alfredo Le Pera. Και οι δύο σκοτώθηκαν, σχεδόν 3 μήνες μετά την ηχογράφηση στις 24 Ιουνίου του 1935, σε αεροπορικό δυστύχημα στο Μεντεγίν της Κολομβίας...

Εν ολίγοις, το Por una cabeza είναι μια ερωτική -μεταφορικά- ιστορία ενός τζογαδόρου που συγκρίνει το πάθος  του για τις γυναίκες με αυτό για τον ιππόδρομο. Μα έχασε και στα δυο! Ποιος είπε πως όποιος χάνει στον τζόγο κερδίζει στην αγάπη; Η διαφορά μεταξύ νίκης και ήττας είναι όσο ένα... κεφάλι αλόγου.