30/3/19

Io, Leonardo!

 Io, Leonardo: 
(Εγώ, ο Λεονάρντο)
ζωγράφος & γλύπτης, μηχανικός & αρχιτέκτονας
επιστήμονας & εφευρέτης, καλλιτέχνης & τεχνίτης.
Μα ποιος είμαι!
Ένας, πραγματικά, σκεπτόμενος... Άνθρωπος της Αναγέννησης!

Βέβαια, δεν έμεινα μόνο στη σκέψη... Δικό μου του απόφθεγμα: Δεν αρκεί να ξέρεις κάτι, πρέπει και να το εφαρμόσεις. Δεν φτάνει η προθυμία, πρέπει να πράττεις. Οι πετυχημένοι άνθρωποι σπάνια αφήνουν τα πράγματα να τους συμβούν. Τα κάνουν οι ίδιοι. 
Έτσι, παρόλο που δεν είχα καλή εκπαίδευση για την εποχή μου, έμαθα μέσα από την δύναμη της παρατήρησης. Εξερεύνησα εμπειρικά τον κόσμο γύρω μου, μελέτησα, προέβλεψα, βελτίωσα, σχεδίασα, βασιζόμενος στις αρχές της της Φύσης. 
Ένα παράπονο, όμως, το έχω: ενώ όσο ζούσα, κανείς δεν αμφισβήτησε την ιδιοφυΐα μου ως ζωγράφου και γλύπτη για τις νέες τεχνικές που εφάρμοσα, δεν έγινε το ίδιο και με τη δουλειά μου ως μηχανικός και επιστήμονας, αφού παρέμενε κρυμμένη για αιώνες αφότου άφησα τα εγκόσμια. Ούτε η μάνα μου δεν ήξερε˙ άλλωστε ήμουν και νόθο παιδί... Φταίω όμως κι εγώ, που χρησιμοποίησα κώδικες για να 'κλειδώνω' τις μελέτες και τις ιδέες μου. 
Γεννήθηκα ένα χρόνο πριν την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Έζησα επί 67 συναπτά έτη και αποδήμησα εις Κύριον πριν ακριβώς 500 χρόνια! Γι αυτό και με τίμησαν στας Αθήνας με έκθεση στο Παλιό Αμαξοστάσιο ΟΣΥ στο Γκάζι. Δεν  εκτίθενται βέβαια τα αυθεντικά μου έργα, καθώς θεωρούνται πολύτιμα και πολύ ευαίσθητα για να μετακινηθούν από τις μόνιμες κατοικίες τους. Παρουσιάζονται μόνο ψηφιακές αναπαραγωγές και αναπαραστάσεις στο φυσικό τους μέγεθος. 

Τι άλλα θα δείτε στην έκθεση; Αντίγραφα των χειρόγραφων κωδίκων μου με τον κατοπτρικό τρόπο, σχέδια για μηχανές πόλης, μηχανικές εφευρέσεις, πειράματα μηχανικών πτήσεων, λεπτομερή ανατομικά σκίτσα, ιδέες και σκίτσα για στρατιωτικές μηχανές, όργανα μουσικής, όρασης και χρόνου, ιδέες και μελέτες για την υδραυλική, διαδραστικές εμπειρίες. Όλα αυτά συνοδεύουν πλούσιο πληροφοριακό υλικό. Υπόψη ότι, οι μηχανές που θα δείτε, είναι κατασκευασμένες στο χέρι σε φυσικό μέγεθος με βάση τις οδηγίες των κωδίκων μου. 


Μια μικρή γεύση
Οδόμετρο: για τον υπολογισμό της απόστασης που έχει διανυθεί.
Παραλλαγή ενός οργάνου σχεδιασμένου από τον Ρωμαίο αρχιτέκτονα  και μηχανικό, Βιτρούβιο
Ναι και ο Βιτρούβιος Άνθρωπος
Μηχάνημα σπειρώματος βιδών: δημιουργία μεταλλικών βιδών
που άρχισαν να αντικαθιστούν τις ξύλινες την εποχή του Λεο
Η Ιδανική Πόλη: ιδέα μου για μια πολυεπίπεδη πόλη
με αφορμή την πανούκλα του 1484 που είχε γρήγορα εξαπλωθεί
στα παλιά, στενά, σκοτεινά και συνωστισμένα δρομάκια ιταλικών πόλεων.
Κάποια από τα κτίριά του, με τις τοξωτές κιονοστοιχίες τους,
θυμίζουν κλασική αρχιτεκτονική
Ποδήλατο: πιστεύεται ότι το σκίτσο στο οποίο βασίστηκε
είναι απάτη του 20ου αι. και ότι δεν το εφηύρα εγώ. Τι να πω πια...
Κανόνι Ατμού: σχεδιάστηκε για να συσσωρεύει την ισχύ του ατμού
ώστε να εκτοξεύει βλήματα από κανόνι, χωρίς να χρειάζεται μπαρούτι.
Αντιγραφή της ιδέας του Αρχιμήδη. Τι σόι αναγεννησιακός άνθρωπος θα ήμουν!
Τανκ: θωρακισμένο όχημα, ικανό να κινείται προς κάθε κατεύθυνση
γεμάτο κανόνια σε όλες τις πλευρές.
Ένας στρατιώτης καθόταν στον πυργίσκο και άλλοι 8 μέσα στο τανκ
γυρνούσαν μοχλούς συνδεδεμένους με τους τροχούς.
Η ιδέα μου πραγματοποιήθηκε κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο
Διπλό Φλάουτο: σχεδίασα βελτιώσεις για το φλάουτο
ενσωματώνοντας κλειδιά και ανοίγοντας τρύπες για τα δάκτυλα.
Φορητό Πιάνο: δημιούργησα πολλά σκίτσα και ιδέες για μουσικά όργανα.
Σχέδιο για μια θήκη οργάνου, που δείχνει ότι φοριόταν γύρω από τη μέση
και παιζόταν σαν πιάνο
Πορτραίτο Μουσικού
Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής: Κύριος οίδε τι δείχνει...
Αντίγραφα κωδίκων και σκίτσων
Δωμάτιο με τους καθρέφτες: περιέγραψα ένα δωμάτιο
με 8 πλευρές και 8 επίπεδους καθρέφτες αντί για τοίχους.
Παρατήρησα ότι, όταν στέκεσαι μέσα μπορείς να δεις
κάθε μέρος του εαυτού σου άπειρες φορές.
Io, Ioanna, στο άπειρον!


Και τώρα, λίγα για την 
Αυτοπροσωπογραφία μου, τον Μυστικό Δείπνο και την Μόνα Λίζα

Αρκετοί από τους πίνακές μου ζουν μόνο ως αντίγραφα. Επιβιώνουν επίσης 6.000 σελίδες σημειώσεων και σχεδίων μου, αλλά μάλλον είναι μόλις το 1/4 των όσων είχα όσο ζούσαΤέλος πάντων, φροντίστε να τα διατηρήσετε όσο περισσότερο γίνεται... καθότι, βλέποντας την Αυτοπροσωπογραφία που είχα φτιάξει με κιμωλία, σε λίγα χρόνια δεν θα με αναγνωρίζω ούτε Εγώ, Ο Λεονάρδος (Io, Leonardo), όπως  συχνά υπέγραφα τα έργα μου. Ένας genius χωρίς επώνυμο αφού το Leonardo di ser Piero da Vinci, σημαίνει Λεονάρδος του κυρίου Πιέρο (ο πατήρ μου) από το ντα Βίντσι της Ιταλίας. 
Καφέ σημάδια λερώνουν το πρόσωπό μου χρόνο με το χρόνο και φαίνομαι σαν να'χω ιλαρά, συχνό πρόβλημα αποσύνθεσης παλαιών χαρτιών. Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες δεν ήξεραν τι ακριβώς προκάλεσε την καταστροφή μου. Μόλις το 2015, μια έρευνα πανεπιστημίου στη Βιέννη υπό την Γουαδαλούπε Πινάρ, ανέδειξε πως στο πρόσωπό μου είχα έναν ολόκληρο ζωολογικό κήπο από μύκητες, όταν μόρια σιδήρου που μεταφέρθηκαν από τη σκόνη διέσπασαν τη δομή του χαρτιού, επιτρέποντας στους μύκητες να εισχωρήσουν. Με την έρευνα αυτή, ίσως καταφέρουν να μου κάνουν λίφτινγκ να σταματήσει η φθορά, ακόμη-ακόμη και να μειωθεί! Να φανταστείτε ότι, η αυθεντική αφεντομουτσουνάρα μου είναι τόσο ευαίσθητη, που έχει εκτεθεί μόνο τρεις φορές μέσα στον περασμένο αιώνα, αλλά και προσπάθειες για συντήρησή της ως τώρα θα μπορούσαν να την καταστρέψουν. 


Μυστικός Δείπνος
ο πίνακας που ήταν... τοιχογραφία 
Παραγγελιά για τον τοίχο της τραπεζαρίας μοναστηριού στο Μιλάνο˙ παραδοσιακό θέμα για τραπεζαρίες εκείνη την εποχή. Γενικά, οι τοιχογραφίες γίνονταν σε νωπό σοβά απαιτώντας συνάμα γρήγορη εργασία. Έκανα όμως την βλακεία - αν και genius - να στεγανώσω τον πέτρινο τοίχο με μία στρώση ρητίνης και κιμωλίας κι έπειτα ζωγράφισα πάνω από το στρώμα αυτό με τέμπερα. Μοιραίο λάθος! Η μέθοδος αυτή, συν το γεγονός ότι καθυστέρησα να το τελειώσω (μεταξύ άλλων παραξενιών μου, δηλώνω και χαοτικός καλλιτέχνης που άφηνα ανολοκλήρωτους πίνακες αν κάτι άλλο μου τραβούσε την προσοχή) ήταν και η αιτία το έργο να φθαρεί μέσα σε λίγα χρόνια. Παρόλ' αυτά, έμεινε στην ιστορία για τον ρεαλισμό του, την αίσθηση της προοπτικής και του φωτός καθώς και τη δραματική απεικόνιση των αποστόλων μόλις έμαθαν ότι ένας απ' αυτούς θα πρόδιδε τον Χριστό.


Μόνα Λίζα4 σε 1
Αν νομίζετε πως οι Λίζες που υπάρχουν σήμερα έχουν σχέση μ' αυτήν που ζωγράφισα 5 αιώνες πριν, είστε γελασμένοι! Ελάχιστη ομοιότητα έχουν. Η σημερινή είναι αποχρωματισμένη, κιτρινισμένη, σκοτεινιασμένη και πολύ απέχει από τα φρέσκα και ντελικάτα χρώματα που είχα χρησιμοποιήσει. Δεν την κατέστρεψε μόνο ο χρόνος αλλά και οι επανηλειμμένες προσπάθειες αποκατάστασής της.
Το Μουσείο του Λούβρου, όμως, επέτρεψε στον Γάλλο Πασκάλ Κοτ - Pascal Cotte, να φωτογραφίσει από κοντά την αυθεντική κυρία με μια πολυφασματική  κάμερα υπερυψηλής ανάλυσης. Σαν κρεμμύδι 'ξεφλούδισε' όλα τα στρώματα του πίνακα, αποκαλύπτοντας όχι ένα αλλά τέσσερα πορτραίτα κάτω από την επιφάνεια του πίνακα. Έτσι, παράχθηκε ένα αντίγραφο που δείχνει ακριβώς το πώς φαινόταν μόλις ζωγραφίστηκε. Αποκάλυψε σχέδια, χρώματα και σημάδια από διορθώσεις και αποκαταστάσεις που βρίσκονται από κάτω. Έτσι, έβγαλε στη φόρα 25 μυστικά κρυμμένα κάτω από την επιφάνεια του έργου.
Τελικά, ποια ήταν η Μόνα Λίζα;

Όπως την ξέρετε σήμερα, δεν είναι η Λίζα Γκεραρντίνι, η σύζυγος του εύπορου Φλωρεντινού εμπόρου Φραντζέσκο ντελ Τζοκόντο. Για την ακρίβεια, είναι μόνο η 3η από τα τέσσερα αλληλοεπικαλυπτόμενα πορτραίτα. 

Ίσως παρατηρήσετε στον πίνακα ότι έχω απεικονίσει τα βουνά με μπλε. Σε όλα μου τα έργα αυτό έκανα. Το δικαιολογώ στην Πραγματεία μου περί Ζωγραφικής: να ξέρετε ότι μέσα σε μία ατμόσφαιρα ομοιογενούς πυκνότητας τα πιο μακρινά πράγματα που διαφαίνονται, όπως τα βουνά, εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας της ατμόσφαιρας που υπάρχει ανάμεσα στο μάτι σας και αυτά, θα φαίνονται μπλε. 

Πού είναι τα φρύδια της Λίζας, οεο; 

Ας δεχτούμε ότι τα έβγαζε... Οι βλεφαρίδες όμως; Λέτε εσκεμμένα να τις παρέλειψα κι αυτές; Εγώ, ο Λεονάρδος, που αφοσιώθηκα σε έργα ακριβείας και αναπαριστούσα τέλεια τη Φύση; Ο Πασκάλ ανέλαβε να λύσει και πάλι το μυστήριο. Πιστεύει πως, ασφαλώς και είχα ζωγραφίσει τις... τρίχες. Αλλά με τα χρόνια επήλθε η τριχόπτωση, για τους εξής υποθετικούς λόγους: η υπερβολικά λεπτή μπογιά που χρησιμοποιήθηκε για τις τρίχες αναμείχθηκε με το υπόστρωμα, ή, το λάδι και η ουσία με την οποία είχε αναμειχθεί έχουν γίνει διάφανα με τα χρόνια, ή, τέλος, η μπογιά έχει εξαφανιστεί με τον καθαρισμό του βερνικιού. 

Είναι να μην μειδιά η Λίζα...!
  
 Io, Ioanna:
είπα & ελάλησα, είδα & μειδίασα




Ένα μικρό video από το εσωτερικό...



1 σχόλιο:

Mariela είπε...

Πολύ καλή παρουσίαση, μπράβο!