Μαθήτρια ούσα -μια φορά κι έναν καιρό- είχα ‘ζήσει’ από κοντά τον απόηχο της αυτοκτονίας μιας έφηβης συμμαθήτριάς μου. Έσφυζε από ζωή, ήταν η μασκότ της τάξης... Αίφνης, ‘εξαφανίστηκε’ απ’ τη σχολική ζωή, άρχισε να διαβάζει και ν’ αναλύει Καρυωτάκη, ώσπου ακολούθησε τα βήματά του… Αυτό το διάστημα ‘παρακολουθώ’ από αρκετά κοντά το δράμα μιας έφηβης και της οικογένειάς της, όπου η μεν κόρη βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικής ανορεξίας, η δε οικογένεια στα πρόθυρα νευρικής κρίσης.
Εφηβεία. Παραδόξως, σαν να μην υπάρχει! Ακόμη κι ο ίδιος ο νόμος σε αντιμετωπίζει είτε ως παιδί είτε ως ενήλικα, σχεδόν ποτέ ως έφηβο. Κι όμως… η εφηβεία είναι μια δεύτερη γέννηση, μια αυτοτελής κατάσταση, με την οποία ο έφηβος είναι υποχρεωμένος να καταφέρει μόνος του το πέρασμά του στην ενηλικίωση. Μέσα από μια πραγματική, ακούσια, σωματική και ψυχική μεταμόρφωση, αναζητά την πεποίθηση ότι είναι σε θέση να ελέγξει ένα οποιοδήποτε τμήμα της πραγματικότητας. Και στην προσπάθεια του αυτή εστιάζει σε κάτι, οτιδήποτε… εσωτερικό ή εξωτερικό, είτε χρήσιμο [μια πολιτική ιδέα, ένα σπορ, ένα είδος μουσικής], είτε επικίνδυνο [η αυτοκτονία για τους αυτόχειρες, η ανορεξία -μέσω της τροφής- για τους ανορεξικούς]. Η εστιακή αυτή σκέψη είναι ένας ψυχικός μηχανισμός, ένα εργαλείο που χρησιμοποιεί ο έφηβος για να περάσει στην ενηλικίωση, και να κατορθώσει να βρει τη θέση του στον κόσμο. Στον ανορεξικό, αυτή η σκέψη παίρνει λάθος δρόμο, ακριβώς επειδή έχει εγκλωβιστεί στο θέμα της τροφής. Στην πραγματικότητα, το ίδιο το αντικείμενο έχει ελάχιστη σημασία, αφού εκείνο που μετράει είναι η αίσθηση του ελέγχου της πραγματικότητας.
Ο έφηβος είναι ένα ον σε εκκρεμότητα που αναζητά απεγνωσμένα το νόημα της ζωής, γνωρίζοντας ότι ο χρόνος είναι περιορισμένος και με περιορισμένα περιθώρια παρεκτροπής, γιατί κάθε αποτυχία τον αναγκάζει να επιστρέφει στην κατάσταση του παιδιού, πράγμα αντιφατικό με την όλη διαδικασία της μεταμόρφωσης προς την ενηλικίωση. Πρέπει οπωσδήποτε να προχωρήσει… να προσηλωθεί στο στόχο του για να εκτελέσει την αποστολή του. Να θέσει τα ουσιώδη ερωτήματα της ζωής: από πού έρχεται, ποιος ο προορισμός του, η θέση του στον κόσμο, ή ταυτότητά του, το πεπερασμένο της ύπαρξής του... Στην περίπτωση που δε βρει αναγνώριση, αγάπη, σεβασμό, η μεταμόρφωσή του κινδυνεύει να γίνει έρμαιο των περιστάσεων που τον καθιστούν ευάλωτο και ενδεχομένως τον συντρίβουν…
…Αποκαλεί μια κοπελίτσα “μοσχαράκι” γιατί έχει -λέει- παραπανίσια κιλά. …Σε μια εποχή όπου η νευρική ανορεξία θερίζει κυρίως στις έφηβες. Κορίτσια σαν τα κρύα τα νερά οδηγούνται στον θάνατο από αυτήν τη μάστιγα… Πολλά μοντέλα παίρνουν και κοκαΐνη για να ελέγχουν την όρεξή τους και να μην τρώνε πολύ… από το ενδιαφέρον άρθρο της Έλενας Ακρίτα, εδώ.
Να θεωρήσουμε άραγε τον Καρυωτάκη και τα μανεκέν τους βασικούς ενόχους στο δράμα της αυτοκτονίας και της ανορεξίας?!! Υπάρχουν παραδείγματα τόσο απ’ την αρχαιότητα όσο και απ’ τον 19ο αιώνα που είχαν τα θύματά τους, παρόλο που τότε το κυρίαρχο πρότυπο ήταν οι στρουμπουλές γυναίκες κι όχι τα σημερινά ψιλόλιγνα, κοκκαλιάρικα σώματα. Ο πραγματικός ένοχος, λοιπόν, συνεχίζει να διαφεύγει…
Θεωρώ συγκλονιστικό ένα βιβλίο που βρήκα τυχαία στο παζάρι βιβλίου που έγινε στην πλατεία Κλαυθμώνος αυτές τις μέρες· εκδόσεις Θυμάρι και τίτλος Βανέσα, Στο Λαβύρινθο της Ανορεξίας. Είναι η ιστορία μιας έφηβης όπως την έζησε και την αφηγήθηκε η ίδια κι όπως την αναλύει ο ψυχίατρός της. Βοηθά τον μεν έφηβο να αποκωδικοποιήσει τι είναι αυτό που νιώθει, τους δε γονείς να καταλάβουν τι είναι αυτό που προσπαθεί να τους πει ο έφηβος. Δεν παρατίθενται συμβουλές... άλλωστε... μ' ένα κλικ του νου ανοίγει η πόρτα προς την αρρώστια αυτή -καθώς είναι ανεξιχνίαστα τα αίτιά της- μ’ ένα κλικ κλείνει. Εύχομαι μόνο να μην είναι η πόρτα μιας ακόμη εφηβικής ζωής…
17 σχόλια:
Το άρθρο της Ακρίτα, το έχω διαβάσει, ναι πολύ καλό.
..Δύσκολο να είσαι γονιός. Από τα πιο δύσκολα πράγματα, πόσο μάλλον στην σημερινή εποχή.. Η ανορεξία είναι απίστευτη μάστιγα!
Η εφηβεία έχει δυσκολίες..Μόνο που μερικές φορές διαρκεί.. και υπάρχουν αντιδράσεις και σε μεγαλύτερες ηλικίες..Θυμάμαι μια κοπέλα που ήταν από τις πλέον κοινωνικές.. με τρομερή ενέργεια σε όλο το σχολείο, πρώτη στις παρέες, πρώτη ως ηθοποιός.. και ξαφνικα μια μέρα.. έπαθε κατάθλιψη..και πλέον απλά δεν επικοινωνεί με κανένα.. έχει αποκοπεί από τους πάντες.. :(
Καλό ξημέρωμα!
Μεγάλο πρόβλημα για τις έφηβες η ανορεξία!!! Παρολίγο να το πάθει και η κόρη μου στην εφηβεία! Έφτασε τα 47 κιλά (ύψος 1.73). Ευτυχώς δεν κατρακύλησε άλλο. Το αντιλήφθηκε έγκαιρα και σταμάτησε τις νηστείες. Επανήλθε στα κανονικά της κιλά (56-58 κ.) και από τότε πάμε καλά. Ευτυχώς!!!
Οι διατροφικές διαταραχές έχουν κυρίως να κάνουν με την " αίσθηση του ελέγχου της πραγματικότητας". Οι έφηβοι ουσιαστικά δεν έχουν αληθινό έλεγχο σε σχεδόν κανένα τομέα της ζωής τους. Μπορούν όμως να τον αποκτήσουν passive agressively και αυτοκαταστροφικά, με το να ελέγχουν πόσο φαγητό μπαίνει μέσα τους. Έτσι παίρνουν (με λάθος τρόπο) την σημασία των ενηλίκων οι οποίοι αναγκάζονται να τους πάρουν στα σοβαρά. Ο έφηβος δεν έχει αναπτύξει ακόμα την δυνατότητα να βάζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του σε λέξεις, ειδικά όταν στο σπίτι που μεγαλώνει αυτό δεν πολυγίνεται. Το κοινό σε όλα τα παιδιά που πάσχουν ψυχικά είναι ότι νιώθουν ότι κανείς δεν τα καταλαβαίνει ή/και τα στηρίζει, κάτι που πολλές φορές ισχύει. Η αλήθεια είναι ότι ούτε αυτά καταλαβαίνουν τον εαυτό τους, γι'αυτό καταφεύγουν σε καταστροφικές χειρονομίες.
Στη δική μου εφηβική διαταραχή έπαιξε λυτρωτικό ρόλο η μάνα μου που ακούραστα με καλούσε να μιλήσουμε γιατί ένιωθε συνεχώς ότι πνιγόμουνα.
Πολύ καλό κείμενο.
είναι τα πρότυπα που μας κατακλύζουν τόσο μα τόσο μα τόσο ανούσια και με τόσο με τόσο μα με τόσο περιτύλλιγμα που είναι τόσο εύκολα να χάσουμε την ουσία.
εξαιρετικό το άρθρο της ακρίτα και ίσως δεν είδε (;) το επεισόδιο που αποχώρησε η κοπέλα η έγχρωμη.
με ένα εκπληκτικό σώμα, αρμονικά γυμνασμένο, που της βάλανε την ιδέα ότι έχει παχιά μπούτια (καθότι γυμνασμένα). και είναι τόσο εξοργιστικό να βλέπεις να κλαίει ένα κορίτσι και να θέλει να χαλάσει το υγιές του σώμα (και πρωτίστως το υγιές του μυαλό) απλά για το τι;
μοιάζει τόσο θλιβερό.
Μακάρι να είχα στα χέρια μου ένα πολύ ωραίο άρθρο που διάβασα πρόσφατα του Θάνου Ασκητή περί εφηβείας. Ο άνθρωπος πραγματικά γνωρίζει αυτό που κάνει.
Εγώ αυτό που θυμάμαι από τον εαυτό μου έντονα κατά την εφηβεία είναι τα πολλά νεύρα και η έντονη αμφισβήτηση. Το δεύτερο ακόμα παραμένει:)! Για ανορεξία ούτε κατά διάνοια! Αυτό μάλλον είναι γυναικείο φαινόμενο!
Δεν φαντάζουμαι να είσαι στα πρόθυρα της ανορεξίας... Καλό σου βράδυ.
roadartist,
δύσκολο πράγμα όντως το νάσαι γονιός. Ιδίως όταν ο γονιός βρίσκεται ακόμη σε φάση... εφηβική!
Meropi,
το έζησες, λοιπόν... Η δύναμη του χαρακτήρα του έφηβου μα και η κατανόηση των γύρω του, παίζουν το σημαντικότερο ρόλο
psychia,
καλώς την! Σε 'διαβάζω' συχνά ξέρεις... :))
Νομίζω πως συμφωνούμε σ' όλα όσα γράφεις!
Ήσουν τυχερή ως έφηβη! Δυστυχώς δε νομίζω να συμβαίνει συχνά...
b|a|s|n\i/a,
τα κακά πρότυπα γύρω μας σίγουρα επιδρούν μα νομίζω πως είναι μόνο οι αφορμές. Τα αίτια είναι βαθύτερα...
Λ.χ. στην ιστορία του βιβλίου που προτείνω, αφορμή ήταν ο θάνατος του παππού...
Newton,
Χμ! από τότε λοιπόν είσαι αμφισβητίας!
Όντως, η νευρική ανορεξία είναι πρωτίστως γυναικείο φαινόμενο, όπως έδειξαν ανάλογες έρευνες...
Phivos,
στα πρόθυρα δεν είμαι... από την πόρτα μπήκα πανηγυρικά!
Ελπίζω εσύ να προλάβεις να βγεις σώος :))
Ενας ψυχαναλυτής και ίσως ένας ψυχίατρος είναι αυτός που μπωρεί να βοηθίσει όταν ο νους μπαίνει σε επικίνδυνα μονοπάτια .
Για την κατάθλιψη πάντως δεν φταίει ο Καρυωτάκης , υπάρχουν χιλιάδες άλλα πριν από αυτόν.
habilis,
διατροφολόγος, ψυχαναλυτής, ψυχίατρος, και όχι μόνο για τον άμεσα ενδιαφερόμενο μα και για ο ολόκληρη την οικογένεια.
Ασφαλώς και δε φταίει ο Καρυωτάκης... Είναι μόνο η αφορμή
Εχεις δίκιο τις περισότερες φορές θέλουν βοήθεια ολόκληρη η οικογένεια για να μην πώ όλος ο περίγυρος.
Πιστεύω οτι είναι καθαρά ψυχική διαταραχή, έλειψη προσοχής απο την οιοκογένεια της.Όταν στην εφηβεία δεν δίνουμε στο παιδί πράγματα να " γεμίσει" το χρόνο του και να μπορεί να βάζει τις σκεψεις του σε σειρά ήρεμα και γαλήνεια θα υπάρχει πάντα πρόβλημα.Είναι τα πρότυποα που βάζουμε στα παιδιά μας,αυτά που τους κάνουμε να νομίζουν οτι αξίζουν για μας. Η ζωγραφική είναι μια πολύ καλή διέξοδος για την εφηβεία.Καλή εβδομάδα φίλη μου!
Έχεις απόλυτο δίκιο εκεί που λες πως η εφηβεία αντιμετωπίζεται ωσάν να μην υπάρχει. και σ'αυτή την κρίσιμη ηλικία, ΟΛΟΙ είμαστε απόντες, οικογένεια, σχολείο, πολιτεία. Μόνο τα τηλε... που εισβάλουν απρόσκοπτα στα σπίτια μας. ΟΛΟΙ οι άλλοι "λείπουμε".
αχτίδα & phlou-flis,
Η έλλειψη προσοχής, φίλη μου αχτίδα, είναι σίγουρα ένα μέρος του προβλήματος... Όπως γράφει κι ο phlou-flis, όσοι θάπρεπε νάναι παρόντες, απουσιάζουν, είτε από άγνοια είτε από αδιαφορία
εγω ειμαι απο τα παιδια που προσεχω πολλα χρονια τωρα
ακνω υγειινη διατροφη δεν τρωω κρεας κτλ κτλ
αλλα !!! ... εν μου λειπει κανενα βασικο συστατικο και κανω τις προβλεπομενο τσεκ απ του χρονου
ειμαι κατα της οποιας μανιας με κατι
η ομορφια ειναι μεσα μας
Το πρόβλημα εκδηλώνεται στην εφηβεία λόγω ορμονικών διαταραχών, ξεκινά όμως νωρίτερα. Από την προτυποποίηση, την οικογένεια που πολύ συχνά υποτιμά ή υπερτιμά κτλ κτλ.
Θέλει βοήθεια από ειδικό πάραυτα!
Μακάρι να μην γίνει τίποτε κακό...
Skouliki,
αυτό που φαίνεται στο video, είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει με τις ανορεξικές. Αυτό που βλέπουν στον καθρέφτη ΔΕΝ είναι η πραγματικότητα. Δεν είναι απλά θέμα δίαιτας... είναι πολύ περισσότερο... είναι αρρώστεια.
KitsosMitsos,
έχεις πολύ δίκιο!!!
Η συγκεκριμένη τη βοήθεια την έχει απ'όλους τους ειδικούς -διαιτολόγους, διατροφολόγους, ψυχαναλυτές, ψυχίατρους...
Μακάρι να γίνει το κλικ της ζωής!
Δημοσίευση σχολίου