13/3/10

Καιρός: Άστατος με Αέρηδες... [2/2]

Σαν αέρας που περνά μέσα στης Πλάκας τα στενά βρέθηκα στη Συνοικία των Αέρηδων -στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης- με το ομώνυμο μνημείο από τα καλύτερα διατηρημένα της πόλης:
Αέρηδες ή Πύργος των Ανέμων ή Ωρολόγιο του Κυρρήστου!

Ο οκταγωνικός μαρμάρινος πυργίσκος, άντεξε ηρωικά στο χρόνο αφού  κτίστηκε μόλις... στις αρχές του 1ου π.Χ. αι. από τον αστρονόμο Ανδρόνικο, από την Κύρρο της Συρίας -εξ ου και το ομώνυμο Ωρολόγιο του Κυρρήστου. Στέγαζε μηχανισμούς μέτρησης του χρόνου.
Στο πάνω μέρος κάθε πλευράς βρίσκονται ανάγλυφες οι παραστάσεις και τα ονόματα των οκτώ κύριων ανέμων -εξ ου και ο Πύργος των Ανέμων ή οι Αέρηδες- με τη μορφή φτερωτών ανδρών που κρατούν ένα ιδιαίτερο σύμβολο: κλικ για λεπτομέρειες


Το όλο κτίσμα αποτελεί συνδυασμό ανεμοδείκτη, ηλιακού και υδραυλικού ρολογιού καθώς:
-στην κορυφή της σκεπής υπήρχε ένας μπρούτζινος ανεμοδείκτης υπό μορφή του θεού Τρίτωνα, που ανάλογα με τη φορά του ανέμου έδειχνε με το ραβδί του μία από τις παραστάσεις. Έτσι οι έμποροι μπορούσαν να δουν από την παραπλήσια αγορά την κατεύθυνση των ανέμων ώστε να υπολογίσουν τον χρόνο που ήθελαν τα εμπορεύματα να φτάσουν στον Πειραιά,
-εξωτερικά σε κάθε πλευρά και κάτω από τις ανάγλυφες προσωποποιήσεις των ανέμων, υπήρχαν σιδερένιες ράβδοι που έριχναν τον ίσκιο τους πάνω σε χαραγμένες γραμμές, μετρώντας έτσι τις ώρες -ένα είδος ηλιακού ρολογιού, 
-στο δε εσωτερικό και όταν δεν υπήρχε ήλιος, λειτουργούσε ένα είδος υδραυλικού ρολογιού.
Την παλαιοχριστιανική εποχή μετατράπηκε σε εκκλησία ή βαπτιστήριο, ενώ στον εξωτερικό χώρο υπήρχε χριστιανικό κοιμητήριο. Τον 15ο αιώνα αναφέρεται ως Ναός του Αιόλου, ενώ τον 18ο αι.  έγινε Τεκές των Μεβλεβήδων, δηλ. τόπος προσευχής των Δερβίσηδων.
Ιδού ο Βορέας, ο Καικίας και ο Σκίρων

Ωστόσο, τους οκτώ κύριους ανέμους δεν τους μνημόνευσε στο μνημείο του μόνο ο Ανδρόνικος Κύρρηστος.
Τους θεο... ποίησε ο Οδυσσέας Ελύτης στο "Δοξαστικόν" του Άξιον Εστί: Οι Σημάντορες Άνεμοι… Ο Μαΐστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής, ο Πουνέντες, ο Γραίγος, ο Σιρόκος, η Τραμουντάνα, η Όστρια...
Και τους ζωγράφισε ο Γιάννης Τσαρούχης:


[Επί τη ευκαιρία, πρόλαβα μόλις σήμερα να δω την έκθεσή του Τσαρούχη στο Μουσείο Μπενάκη, η οποία λήγει αύριο Κυριακή 14 Μάρτη]

Κι όπου φυσάει ο άνεμος πάω... και βλέπω ακριβώς απέναντι και βόρεια των Αέρηδων, τον
Μεντρεσές των Αθηνών
...δηλαδή όχι ακριβώς... αφού σήμερα σώζεται μόνο η κύρια πύλη του. Υπήρξε ισλαμικό ιεροδιδασκαλείο [από την αραβική λέξη madrasah] στην Αθήνα του 17ου αι., φυλακή και τόπος εκτέλεσης επί βαυαρικής εποχής. Δυστυχώς αυτό δεν άντεξε αφού κατεδαφίστηκε το 1898 χάριν αρχαιολογικών ανασκαφών...

Κι όπου φυσάει ο άνεμος... γίνομαι άνεμος... και βρίσκομαι κοντά στους Αέρηδες, στο
Λουτρό των Αέρηδων
-το παλιό χαμάμ του Αμπίντ Εφέντη που λειτουργούσε ως το 1965. Σήμερα στεγάζει παράρτημα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης


Συνοικίες της Πλάκας... O μόνος, ίσως, τόπος στην Αθήνα που διατηρεί τη μνήμη όλων των εποχών της ιστορίας της. Κατοικήθηκε από κοινωνίες ανθρώπων που άφησαν ίχνη της παρουσίας και της δραστηριότητάς τους, και συνεχίζει να κατοικείται και σήμερα…





17 σχόλια:

habilis είπε...

Yπέροχη αεροξενάγηση !!!

jf είπε...

habilis,
τι σόι έπεα πτερόεντα θα ήταν ο blog... αερολογίες! :))

b|a|s|n\i/a είπε...

θε μου αέρηδες! :))
τι όμορφα μέρη!
πανέμορφες φωτογραφίες!
καλησπέρα σου! :)

roadartist είπε...

Omorfa omorfa omorfaaaaaaa ;D

Pes entupwseis apo ton Tsarouxi!!

Den itan teleia ekthesi???

Filakia :D

ιων είπε...

Πολύ ωραία, μάθαμε πράματα. Ωραίες φωτογραφίες. Καλή αεροσυνέχεια.

MYSTELIOS είπε...

...Ευχαριστούμε για την όμορφη βόλτα στην πιο όμορφη γειτονιά της Αθήνας !!! πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση με εξαιρετικές φωτογραφίες !!!

jf είπε...

b|a|s|n\i/a
φρόντισε να τους μάθεις καλά, γιατί την επόμενη φορά θα εξεταστείς... :)
Καλό Σ/Κ

roadartist
Τέλεια!!!
Έλεγα... αν δεν κατάφερνα να πάω Μπενάκη, θα πήγαινα αργότερα στο μουσείο του στο Μαρούσι. Ευτυχώς, όμως που πρόλαβα γιατί τελικά είχε πάρα πολλά έργα από ιδιωτικές συλλογές.
Χαλάλι του κι η μέση μου που πήρε μια κάποια κλίση απ' την ορθοστασία... :))
Φιλιά τσαρούχικα

jf είπε...

Ιων
καλώς τον!
Χαίρομαι που κάτι πήρες...
Καλή σου νύχτα

ART-TRAVELLER
Ευχαριστώ για την επίσκεψη και για τα καλά σου λόγια.
Η αλήθεια όποτε βρίσκομαι στις συνοικίες της, ένα δέος με διακατέχει...
Την καληνύχτα μου

KitsosMitsos είπε...

Πολύ καλή ξενάγηση και όχι μόνο.
Το καλοκαίρι λέω να σε αντιγράψω ;-)
Καλησπέρα

Phivos Nicolaides είπε...

Πανέμορφες εικόνες από μια ωραιότατη και ιστορικά παγκόσμια πόλη, που ακόμα ανθίσταται...

jf είπε...

KitsosMitsos
Ακολούθα με... εκεί θα είναι...
Πολύ-καλησπέρα σου

Phivos
...και ελπίζουμε να μείνει όρθια!
Γεια σου Φοίβο

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

Πλάκα στα Αλβανικά σημαίνει στενή μιας και μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της ήταν Αρβανίτες.

Είναι πολύ ωραία περιοχή και ευτυχώς ο Δήμος Αθηναίων προσπαθεί να την κρατάει έτσι.

Δίπλα στον Πύργο των Ανέμων έχει ένα σπίτι μία καθηγήτρια μου και μάλιστα από το μπαλκόνι της βλέπεις και τον ιερό βράχο. Τυχερή αλλά μιας και είναι πολύ αξιολόγη αξίζει τέτοιο σπίτι.

jf είπε...

ΙωάννηςΚ
Δεν γνώριζα για την αλβανική... στενή!!
Τυχερή η δασκάλα σου αλλά κι εσύ που πηγαίνεις για μάθημα [αν συνεχίζεις βεβαίως τα όποια μαθήματα]

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

Στην ηλικεία μου είναι λίγο δύκολο να πηγαίνω σχολείο...

Έτσι και αλλιώς δεν πήγα σχολρίο στην Ελλάδα.

jf είπε...

ΙωάννηςΚ
Νάσαι καλά για τη διευκρίνιση!!! Όμως δάσκαλος δεν είναι μόνο ο του σχολείου...
Αν θυμάμαι καλά έγραψες πρόσφατα πως κάνεις μαθήματα μουσικού οργάνου... κι αυτά μπορεί κανείς να τα ξεκινήσει σ'οποιαδήποτε ηλικία

Γιάννης Καραμήτρος είπε...

Πράγματι είχα αρχισει να μαθαίνω μπουζούκι αλλά το σταμάτησα...

phlou...flis είπε...

Συνοικία της Πλάκας, παρέα με τους αρχαίους και τους θεούς. Η εναλλακτική Αθήνα. Οι φωτογραφίες είναι ολοζώντανες